Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wobectego,cozostałotunapisane,przyjmujęnastępującądefi-
nicjęliteraturyzmufrazeologicznego:związekwyrazowywyrastający
bezpośredniozdziełaliterackiego(najczęściejocharakterzearty-
stycznym)lubnawiązującydojegotreści,funkcjonującypozaswoim
źródłemwutrwalonejpostaciformalnejisemantyce.Wpublikacji
zaliteraturyzmfrazeologicznyuznajesiętakżekonstrukcjęsłowną
luźniejpowiązanązpisarstwem,np.połączeniewystępującewzna-
czeniuwtórnym,zrodzonympodwpływeminwencjitwórczejpisarza
lubzwiązekzaczerpniętyzjakiejśwypowiedziautoraczyjed-
nostkazliteraturąkojarzona,przezdanyutwórwspołeczeństwie
upowszechniona.
Klasyfikacjaliteraturyzmówfrazeologicznych
Naliteraturyzmyfrazeologicznemożnapatrzećpodróżnymkątem.
Niżejzaprezentowanezostanąwybranepropozycjeklasyfikacyjne
opisywanegowsłownikuzasobu.Biorącpoduwagękryteriumfor-
malnepodziałuzwiązkówwyrazowych,zaproponowaneprzezStani-
sławaSkorupkę(1969:219-226)iuzupełnioneprzezStanisławaBąbę
(1974:377-385),uwzględniającecharaktergramatycznykomponentów
wchodzącychwskładutrwalonejkonstrukcjisłownejorazrodzajpowią-
zaniaskładniowegomiędzytymikomponentami,możnawyróżnić
wśródomawianejklasyfrazeologizmówwyrażenia(zespółconajmniej
dwóchwyrazówstanowiącychcałośćsyntaktycznąimającychcha-
rakternominalny;ośrodkiemwyrażeniajestprzeważnierzeczownik
lubprzymiotnik),np.:chocholitaniec;dzieckoszczęścia;krewniiznajomi
królika;skóraikości,zwroty(zespółwyrazówpowiązanychskładniowo,
wktórymczłonpodstawowymacharakterwerbalny;ośrodkiem
zwrotujestczasowniklubimiesłównieodmienny),np.:pleśćbanialuki;
śmiaćsięprzezłzy;włożyćcośmiędzybajki;wyciągaćkasztanyzognia
czyimiśrękamiorazfrazy(zespółwyrazowyzłożonyzczłonównomi-
nalnychiwerbalnych,mającypostaćutartegozdania;dofraznależą
przysłowia,maksymy,sentencje,powiedzenia,porzekadła),np.:Cel
uświęcaśrodki;Wzdrowymcielezdrowyduch;WolnoćTomkuwswoim
domku.Należyzauważyć,żewskazanatypologiauznawanajestdzisiaj
śpiewaniaomówiłaD.Połowniak-Wawrzonek(2021).Innasprawa,żepiosenkamoże
przyczynićsiędopopularyzacjikonstrukcjipochodzącychztekstówliterackich,por.
opisanywtymsłownikuzwiązekocalićodzapomnienia.
19
