Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
WitoldJarno,PremysławWaingerner
sytuację,postawypolityczneipoczynaniaprzedstawicieliłódzkiejspołecz-
nościwlatach1919-1921(zwłaszczawdramatycznym1920r.)-wobliczu
wydarzeńwojnypolskosowieckiejizagrożenianiepodległościodrodzone-
gopozaborachpaństwa.
Należypodkreślić,żedziejemiastanadŁódkądoczekałysię,jakdotąd,
szerokiegozainteresowaniazarównozestronyprofesjonalnychbadaczy
-historykówdziejówpolitycznych,społecznychigospodarczych,socjolo-
góworazantropologów-jakipublicystów,popularyzującychjegohistorię
zpasjąinierzadkowielkimpisarskimtalentem.Badanianaukowcówidzia-
łaniapopularyzatorskieskupiałysięjednakprzytymprzedewszystkimna
okresieΠZiemiObiecanej”,kiedytowdrugiejpołowieXIXw.Łódź-Πpolski
Manchester”,ΠpolskieKlondike”,ΠperławkoronieRomanowów”(wszyst-
kieteokreśleniamiałyoddawaćfenomenówczesnegobłyskawicznegogo-
spodarczego,demograficznegoiterytorialnegorozwojumiasta)rozrosła
sięzniewielkiejwiejskiejosadywpotężną,włókienniczą,wielonarodową
iwielokulturowąpolsko-żydowsko-niemiecko-rosyjskąmetropolię4.
Wieluopracowańdoczekałsięrównieżbrzemiennywkonsekwencje
ekonomiczneispołecznedlamiastaijegomieszkańcówokresIwojnyświa-
towej.DlaŁodzioznaczałonnietylkoniemieckąokupację,azarazempoczą-
tekkońcaΠrozbiorowych”dziejówmiasta,aletakżekryzysdemograficzny
iupadekznaczeniadawnejΠZiemiObiecanej”jakoośrodkaprzemysłuwłó-
kienniczego-niebyłaonabowiemwstanie,utraciwszywschodnie,rosyj-
skierynkizbytuiwielkiezapleczesurowcowe,jakiestanowiłoimperium
carów,utrzymaćpozycjiwielkiej,przemysłowejmetropolii5.
Oczywistejestrównieżzainteresowaniehistorykówdramatycznymi
dziejamimiastawlatachIIwojnyświatowej.Ichuwagęprzyciągazatem
zarównożyciecodziennewojennegoLitzmannstadt,egzystencjaludności
polskiejpodokupacjąniemieckąoraztragicznyloszamkniętychwgetcie,
anastępniepoddanycheksterminacjiŻydów(nietylkołódzkich,aletakże
zwiezionychzcałegoregionu,anawetzzagranicy).Tematemszczególnie
eksploatowanymwreszciedziejesamegogettałódzkiego-największe-
gonaziemiachpolskichinajdłużejfunkcjonującego,mimożewrazzcałym
4Zob.A.Ginsbert,Łódź.Studiummonograficzne,Łódź1962;Łódź.Dziejemiasta,t.1,War-
szawaódź1980;Łódź.Monografiamiasta,red.S.Liszewski,Łódź2009;Województwomiej-
skiełódzkie.Monografia,red.H.Mortimer-Szymczak,Łódź1981.
5Patrz:M.Hertz,ŁódźwczasieWielkiejWojny,Łódź1933;A.Stawiszyńska,Łódźwla-
tachIwojnyświatowej,Oświęcim2016;DlaPolski.ŁódźwLegjonach,Łódź1931;E.Ajnen-
kiel,Walkaozdemokratyzowanieispolszczeniełódzkiegosamorząduwlatach1916-1917,Łódź
1933;T
.Bogalecki,11listopada1918rokuwŁodzi.Geneza,przebiegirezultatyakcjirozbraja-
niaNiemców,Łódź1988.