Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Działalnośćrądu„łódzkiego”premiera…
29
Podkreślićtrzeba,żewlatach1918-1921politykazagranicznapozosta-
waławistociewrękachNaczelnikaPaństwa,akolejnerządyodgrywały
wtejsferzeraczejrolętechnicznąniżinspirującączyinicjatywną.Rów-
nocześniewokresiesprawowaniafunkcjipremieraprzezL.Skulskiegona
fronciewojnypolsko-sowieckiejzachodziłyniezwykleistotnewydarzenia.
Wkońcu1919r.inapoczątku1920r.bolszewicyrozbiligłównesiłyΠbia-
łych”-zlikwidowanezostałyugrupowaniagenerałówNikołajaJudenicza
iAntonaDenikinaorazadmirałaAleksandraKołczaka.
ZkoleirządiresztkiadministracjiorazwojskaUkraińskiejRepubliki
LudowejzostaływwynikuofensywysiłsowieckichnaUkrainiezmuszo-
nedoprzejścianaobszaryzajmowaneprzezwojskapolskie.Dnia2grud-
nia1919r.WielkiAtamanUkraińskiejRepublikiLudowej,SymonPetlura,
zwróciłsiędorządupolskiegozapelemopomocwojskową.Równocześnie
najpierw22grudnia1919r.,apóźniej28stycznia1920r.władzeRosjiSo-
wieckiejzaproponowałyPolscenegocjacjepokojoweiznacząceustępstwa
terytorialne.Jednak6lutego1920r.nawspólnymposiedzeniusejmowych
komisjisprawzagranicznychiwojskowychwobecnościpremieraiczłon-
kówrządupropozycjetezostałyodrzucone.Wojskapolskiezajęłynapół-
nocnymwschodzieDyneburgiprzekazałygoŁotwie.Wreszciewkwietniu
nastąpiłozawarciepolsko-ukraińskiegosojuszupolitycznegoiwojskowego,
firmowanegoprzezNaczelnikaPaństwaJózefaPiłsudskiegoiWielkiegoAta-
manaS.Petlurę.Armiapolskawrazznielicznymioddziałamiukraińskimi
wkroczyłanaUkrainęiwpoczątkachmajazajęłaKijów,zmuszającwojska
sowieckiedoszybkiegowycofywaniasięnawschód24.
Należypodkreślić,żewkluczowychkwestiachwojnypolsko-sowieckiej
(jejkontynuowaniapomimosowieckichpropozycjipokojowych,prowadze-
niadziałańwojennychpodhasłamifederacyjnymi,aliansuzUkraińcami,
wreszcietzw.wyprawykijowskiej)premier-pomimozwiązkówzobo-
zemnarodowym-zasadniczolojalniepopierałstanowiskoJ.Piłsudskiego,
postulującegoprowadzeniewojnyzRosjąSowieckądozdecydowanego
zwycięstwa25.
Tymczasemwpołowie1920r.sytuacjacentrowegogabinetuL.Skulskie-
gostałasięniezwykletrudna.Wwynikuostrejpolaryzacjipolskiejsceny
politycznej,sporuobozunarodowegozNaczelnikiemPaństwa,porażki
24Por.:A.Nowak,PolskaiΠtrzyRosje.StudiumpolitykiwschodniejJózefaPiłsudskiego(do
kwietnia1920roku),Kraków2001;N.Davies,Orzełbiały,czerwonagwiazda.Wojnapolsko-
-bolszewicka1919-1920,Kraków2006;A.Czubiński,WalkaJózefaPiłsudskiegoonowykształt
politycznyEuropyŚrodkowo-Wschodniejwlatach1918-1921,Toruń2002.
25J.Goclon,DziałalnośćgabinetuLeopoldaSkulskiegowświetleprotokołówposiedzeńRady
Ministrów(13XII1919-9VI1920)irolarząduwokresieprzygotowańdoΠwyprawykijowskiej”,
ΠMiscellaneaHistorico-Iuridica”2014,t.13,z.1,s.253-276.