Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ogromnenadziejerozbudziłopojawieniesięw1824r.wWarszawie
Ch.F.Wendischa(ryc.5),któryprzedstawiłsięwładzomrządowymjako
konstruktornmaszynwodnychifabrycznych”,gotowyzorganizować
takiewłaśnieprzedsiębiorstwo.WrazzR.Rembielińskimodwiedził
osadyfabrycznewwoj.mazowieckiminamiejsceosiedleniawybrał
Łódź,oczymprzesądziłajejzasobnośćwwodę26.Otrzymałwdzier-
żawęwieczystąrozległąosadęmłynarskąKsiężyMłyn,bardzowysoką
pożyczkęrządowąiprzystąpiłdoorganizowaniamanufaktury.Nazwa
manufaktura,wywodzącasięzłacińskiegomanufacereoznaczado-
słownienwykonaneręcznie”,alewepoceprzedprzemysłowejstoso-
wanabyławodniesieniudodużychprzedsiębiorstwprodukcyjnych,
wktórychstosowanopodziałpracyoraznapędmechanicznywpew-
nychfazachprodukcji.WmanufakturzeWendischanapędtenmiało
dawaćkołowodnenapędzanenurtemrzekiJasień.Niebyłozwyczaju
animożliwości,bysprawdzaćrzeczywisteumiejętnościówczesnych
przedsiębiorców.Ichwiedzaifachowośćwynikałyzezdobytegodo-
świadczeniaizdolności.Czasszkółtechnicznych,politechnikiwy-
dawanychprzezniedyplomówmiałdopieronadejść.Trzebajednak
zauważyć,żewładzeKrólestwaPolskiegozbytłatwoprzyjmowałyde-
klaracjeróżnychnfabrykantów”obiecującychznakomiteinwestycje,
aniemającychdotegoaniodpowiedniegoprzygotowania,aniodpo-
wiednichśrodków.Początkikapitalizmu,okresinicjowanianowych
gałęziwytwórczości,pełnesąprzypadkównieuczciwości,szalbierstw.
ByłotakwcałejEuropie,byłotakiwŁodzi.ZaCh.F.Wendischem
przemawiałoto,żeprzyjechałzChemnitz,największegowówczas
wSaksoniiośrodkawłókienniczego,słynnegozrenomyczynnychtam
manufaktur,jakościichwyrobów.Ztymwiększąradościąprzyjęto
deklaracjęWendischa,żeuruchomiwŁodziprzedsiębiorstwozoś-
miomakompletamimaszynprzędzalniczych,wktórychłącznaliczba
wrzecionbyłabywiększaniżwnajwiększychmanufakturachsaskich27.
26
K.P.Woźniak,Rzemieślnicy,manufakturzyści,fabrykanci,nKronikaMiasta
Łodzi”2020,nr1,s.76.
27A.Bachulski,PierwszaprzędzalniabawełnywŁodziChrystianaFryderyka
Wendischa,RŁ,1928,t.1,s.289.
34
KrzysztofPawełWoźniak
tf
ł
i
