Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
uwagęnałódzkąwillęLeopoldaKindermanna,która
wnichcharakterystykiwybranychwilliłódzkich,ana-
uznanazostałazejednoznajciekawszychdziełtego
lizującsposóbichsytuowaniawsąsiedztwiezespołów
czasuwnaszymkraju5.Owillitejpisaławtymsamym
przemysłowychorazpróbęsystematyzacjipodkątem
czasiełódzkabadaczkaIrenaPopławska6,odktórej
planówiukładuwnętrz.Rozważaniateniedoczekały
informacjeczerpałWallis.Równoleglecorazwiększe
sięjednakrozwinięcia.
zaciekawieniebudziłyczęstopojawiającesięwŁodzi,
Ważneznaczeniemiałyrównieżdokumentacje
aznamiennedlaepokiindustrializacji,dużezałożenia
historyczno-architektonicznewykonywaneprzez
łączącebudowlefabrycznezsiedzibamiwłaścicieli
PracownięDokumentacjiNaukowo-Historycznej
-pałacamilubwillami.Wlatachsiedemdziesiątych
PracowniKonserwacjiZabytków(oddziałówwar-
pojawiłysiępierwszeopracowaniaipublikacjedoty-
szawskiego,kieleckiegoanastępniełódzkiego).Po-
czącezespołówfabryczno-rezydencjonalnychKarola
zwoliłyonenaodtworzeniehistoriiwieluobiektów,
ScheibleraprzyWodnymRynkuoraznaKsiężym
analizęichformy,copołączonebyłozwykonaniem
Młynie(któregoważnyelementstanowiwillaHerb-
dokumentacjifotograficznejtworzącejdziścenne
stów)7.Istotnąrolęwomawianychbadaniachodegrały
źródłoikonograficzne12.Zkoleiwlatachosiemdzie-
praceIrenyPopławskiej,skupiającesiępoczątkowona
siątychXXwiekuwInstytucieArchitekturyiUrba-
budownictwieprzemysłowym,alezczasemrównież
nistykiPolitechnikiŁódzkiejprzeprowadzano,
naarchitekturzemieszkaniowejirezydencjonalnej,
wramachwakacyjnychpraktykstudenckich,inwen-
obejmującerównieżzagadnieniewillifabrykanckich8.
taryzacjearchitektonicznebudynkówzabytkowych,
Wielerezydencjistojącychprzyul.Piotrkowskiej
wtymwieluwilli,będącychcennymzbioremdoku-
odnotowanowpoświęconejjejksiążceautorstwa
mentującymwszczegółowysposóbformęlicznych
AnnyRynkowskiej9.Odrębnąpublikacjępoświęco-
obiektów13.
noszczególnemuzespołowiurbanistyczno-architek-
Począteknowejfazywbadaniachnadłódzkąar-
tonicznemu,zwillamidowynajęcia,jakimbyłPasaż
chitekturąrezydencjonalną,wtymtakżenadwillami
Meyera10.Willefabrykanckie,jakoodrębnytyparchi-
fabrykanckimiprzypadanaprzełomXXiXXIwieku.
tektonicznywsztuceŁodzi,stałysiętematembadań
Pożytecznepodtymwzględemokazałysiępopular-
prowadzonychnaprzełomielatsiedemdziesiątych
nepublikacjeTowarzystwaOpiekinadZabytkami
iosiemdziesiątychprzezIrenęPaszyn,którychre-
wŁodzi:uPałace»Ziemiobiecanej«”14iuŁódzkase-
zultatembyłydwiepublikacje11.Autorkadokonała
cesja”15.Pierwsząpróbąsyntetycznegoopracowania
tematykiłódzkichwillifabrykanckichstałasiępraca
5
MieczysławWallis,Secesja,Warszawa1967,s.170;zanimwillę
magisterskaDominikaAntoszczykanapisanawKa-
wzmiankowałtakżeAndrzejK.Olszewski,Nowaformawarchitekturze
tedrzeHistoriiSztukiUniwersytetuŁódzkiegopod
polskiej1900-1925.Teoriaipraktyka,Wrocław1967,s.63.
6
IrenaPopławska,Willaprzyul.Wólczańskiej31/33wŁodzi(opracowa-
kierunkiempiszącegoniniejszesłowa.Autordokonał
niehistoryczne),Łódź[1968],mps;taż,Kronika.SecesyjnawillawŁodzi,
wniejpodziałuobiektówna:willeuindywidualne”
,
uOsnowa”wiosna1969,s.141-144;taż,ArchitekturaŁodziokoło1900r.
tworząceelementszerszychzespołówufabryczno-re-
[w:]Sztukaokoło1900.MateriałySesjiStowarzyszeniaHistorykówSztu-
zydencjonalnych”
,willeonietypowymcharakterze
ki,Kraków,grudzień1967,red.H.Urbańska,Warszawa1969,s.118-120.
(tutajgłówniezespółPasażuMeyera),podmiejskie
7
I.Popławska,ZespółfabrycznorezydencjonalnyKsiężyMłynwŁodzi,
uKwartalnikArchitekturyiUrbanistyki”1972,t.17,nr4,s.295-304;Tere-
saSzyburska,Łódź-osiedledomówdlarobotnikówtzw.uKsiężyMłyn”iPa-
łacHerbsta,Dokumentacjahistoryczno-architektoniczna,P.P.Pracownie
12
Spośródwillidokumentacjitakichdoczekałysięnastępująceobiekty:
KonserwacjiZabytkówwWarszawie,Warszawa1972,mps.
willaH.Grohmana,L.Grohmanna,E.Herbsta,J.Kestenberga,J.Richtera,
8
I.Popławska,DwapierwszedomysecesyjnewŁodzi,uZeszytyNaukowe
R.Richtera,R.Schimmela,A.Stillera,O.Zieglera.Pełnyzapisbibliogra-
PolitechnikiŁódzkiej”nr332uBudownictwo”nr23,Łódź1980,s.43-52;
ficznywymienionychdokumentacjipodanyjestwuBibliografii”zamiesz-
taż,ArchitekturamieszkaniowaŁodziwXIXwieku,uZeszytyNaukowePo-
czonejnakońcuksiążki.
litechnikiŁódzkiej”Łódź1982-nowewydaniewcałkowiciezmienionej
13
Częśćtychinwentaryzacjiprzeprowadzanychbyłopodkierunkiem
formiewserii:uStudiaimateriałydoteoriiihistoriiarchitekturyiurbani-
autoraniniejszejksiążki,ówcześniepracownikaInstytutuArchitektury
styki”
,t.XIX,Warszawa1992.
iUrbanistykiPolitechnikiŁódzkiej.
9
AnnaRynkowska,UlicaPiotrkowska,Łódź1970.
14MałgorzataLaurentowicz-Granas,JoannaManżet-Kubiak,Pałace
10
MariaAugustyniak,PasażMeyerawŁodzi.Zdziejówdziewiętnasto-
uZiemiobiecanej”,BiblioteczkaTowarzystwaOpiekinadZabytkamiwŁo-
wiecznejzabudowymiasta,uKwartalnikArchitekturyiUrbanistyki”1977,
dzi,zeszyt4,Łódź1997.
t.22,nr1;tensamtekst[w:]HilaryMajewskiijegokrąg.Katalogwystawy
15
StanisławŁukawski,Łódzkasecesja.Spacerzłódzkimprzewodnikiem,
podred.A.SzramaiJ.Weinberga,Łódź1981,[beznumeracjistron].
BiblioteczkaTowarzystwaOpiekinadZabytkamiwŁodzi,zeszyt3,Łódź
11
I.Paszyn,Willefabrykanckie...,dz.cyt.;taż,Łódzkawilla...,dz.cyt.
1997.
9
