Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prolegomenametodologiczne
15
mieniajakozdolnościdopodawaniaobjaśnieńinterpretowanychsłów.
Niemniejitutajtakizwiązekokazujesięnieunikniony.Jakbowiem
napodawaniuobjaśnień,czylinapodawaniunowychsymboli/zna-
ków,musimiećswójkres.Zastępowaniejednychsymboliinnymima
sens,jeślite,którepodajemyjakowyjaśnienie,sązrozumiałe.Wprak-
tyceodróżniamytesytuacje,wktórychpotrzebnesądalszeobjaśnienia,
odsytuacji,wktórychdanytekstrozumiemybeznich,zatrzymując
tymsamymprocesnieograniczonejsemiozy.Wtymdrugimprzypad-
kurozumieniepolegawięcnaczymśinnym–nabezproblemowym
używaniusymboliwszerszejpraktyceżyciowej,wktórąużywanie
tychsymbolijestwplecione.
Obrońcamożliwościrozumieniaflniezaangażowanego”mógłbytu
argumentować,żerozumieniemożnautożsamićzeznajomościąreguły
stosowaniadanychsymboli,aznajomośćtęmożnauzyskaćbezprak-
tycznegozaangażowania.Jednakiwtymprzypadkugrozinamotwar-
ciesięnieskończonegoregresu:znajomośćregułystosowaniasymboli/
znakówmożnapotraktowaćalbojakopraktycznąumiejętnośćstoso-
waniatejreguły,albojakoteoretycznąznajomośćregułystosowania
tejżeregułyitd.Jeśliwybierzemydrugąopcję,znówotwierasięnie-
skończonyregres.Bygozatrzymać,trzebanapewnymetapiepowrócić
doopcjipierwszej.Znaczyto,żekoniecznajestpraktycznaumiejętność
zastosowaniapewnejreguły,tj.żepewneregułypotrafmystosować
czeniewielusłówposiadacharakterrodzinowy,atymsamymotwarty.
Poprawnezastosowaniedanegosymboluwnowejsytuacjiniewynika
zzastosowaniaogólnejreguły,leczopierasięnarozpoznaniudosta-
tecznego–wdanymkontekście–podobieństwatejsytuacjidosytuacji,
wktórychuprzedniopoprawniestosowanodanysymbol.
Możemyzatempowiedzieć,żerozumienieopartenauczestnictwie/
praktycejestpodstawąrozumieniaflteoretycznego”.PowiedzeniePau-
laRicoeura,iżflsymboldajedomyślenia”,trzebauzupełnićformułą:
flsymbolwzywadodziałania”.Bowiemdopierowmomenciepodjęcia
odpowiedniegodziałaniasymbolzaczynaotwieraćprzedmyśleniem
swójsens.
Cowięcej,zewzględunakomunikacyjnyaspektjęzykaispołeczny
charakterznaczeniarozumieniewiążesięzuczestnictwemwewspól-
nociejęzykowej.Rozumienieokazujesięporozumieniemwobrębie
takiejwspólnoty.Tazaśmusibyćwspólnotązainteresowań,potrzeb
6Por.np.Wittgenstein2000,s.60-63.
7Por.tamże.
