Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wsęp
P
sóbwzrósłpoziompragmatycznejpiśmienności
świeccynabywaliumiejętnościczytaniaipisania.Wznaczącyspo-
rocespowstawaniamiastwEuropieŚrodkowejbyłkatalizato-
remzmianspołecznychiprawnych,którepowodowały,żeludzie
1
.Prawoikulturaprawna,
któreprzynieśliosadnicy,związanebyłyzistnieniemnowejformywładzy,
jakąstanowiłsamorząd.Społecznośćmiejska—wnaturalnysposóbce-
chującasięmobilnością—niemogłaopieraćsięwprocesieweryfikacjisą-
dowejnaustnychzeznaniachświadkówiswoistejzbiorowejpamięci,właś-
ciwejdladominującychdotejporystabilnychgrupagrarnych.Utrwalanie
sprawnapiśmiestałosięzatemniezbędnezarównowcodziennychspra-
wachnaturygospodarczej,jakiwsprawachmajątkowychorazsądowych,
toteżumiejętnośćczytaniaipisaniaokazałasiędlawielukoniecznością.
Działaniasamorządumiejskiegowymagałytrwałejformyrejestracjide-
cyzjiwładz.Niesposóbjednakprecyzyjnieokreślićczasupojawieniasię
urzędupisarzamiejskiego.Wnaucefunkcjonujeopinia,żeurządtenusta-
nowionyzostałzapewnejużwczasachlokacjimiastalubkrótkoponiej
2.
1
E.Potkowski:Problemykulturypiśmiennejłacińskiegośredniowiecza.nPrzegląd
Humanistyczny”,T.38,1994,nr3,s.24nn.
2Ustaleniemomentupojawieniasięstałegopisarzamiejskiegozależyodzachowania
odpowiednichprzekazówźródłowych.Niewielemiastposiadadobrądokumentacjęczasów
lokacjiiwydarzeńponiejnastępujących.Dlategoteżwzmiankiomiejskichnotariuszach
sączasemodziesiątkilat,niekiedyokilkastulecipóźniejszeniżnarodzinymiasta.Wsa-
mymMagdeburgupierwszawzmiankaopisarzumiejskimpochodziz1301roku.W.Stein:
DeutscheStadtschreiberimMitelalter.In:BeiträgezurGeschichtevornehmlichKölnsund
derRheinlande.Zum80.GeburtstagGustavvonMevissensdargebrachtvondemArchiv
derStadtKöln.Cologne1895,s.33.TakżeV
.Spáčil:Pisa?iakancelá?eměstaOlomoucedo
roku1786.Olomouc2001,s.19.
7
