Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zakresówtematycznych,niezostałoprzygotowanewcelachczysto
badawczych;jegotwórcymielibowiemnadzieję,żeujawnienie
przedwojennejdokumentacjiwystarczydoobaleniatezyo„winie
zawojnę”traktowanejjakoświętośćprzezpaństwazwycięskie
izapisanejwtraktaciewersalskim[2].Takżedlarządufrancuskiego
powojennapublikacjadokumentówstanowiłaprzedsięwzięcie
o„zasadniczopolitycznymcharakterze”,jaktoująłwmaju1934
rokutamtejszyministersprawzagranicznychJeanLouisBarthou.
Jegocelembyło„stworzenieprzeciwwagidlakampaniiwszczętej
przezNiemcypopodpisaniutraktatuwersalskiego”[3].WWiedniu,
jakzaznaczyłw1926rokuLudwigBittner,współredaktor
ośmiotomowegozbioruÖsterreich-UngarnsAussenpolitik,celem
byłostworzenieautorytatywnegowydawnictwaźródłowego,zanim
jakieściałomiędzynarodowe–byćmożeLigaNarodów?–zmusi
rządaustriackidoopublikowaniatychmateriałówwmniej
sprzyjającychokolicznościach[4].Zapublikacjąwczesnych
radzieckichzbiorówdokumentówstałozkoleipragnienie
wykazania,żewojnatazostałazainicjowanaprzezautokratycznego
caraijegopartnerawsojuszu,burżujaRaymondaPoincarégo.
WtensposóbwładzeZwiązkuRadzieckiegochciałyunieważnić
francuskieżądaniaspłatyprzedwojennychpożyczek[5].Nawet
wWielkiejBrytanii,gdzieBritishDocumentsontheOriginsofthe
Warwydanopośródszlachetnychapeliozachowanienaukowej
bezstronności,opublikowanadokumentacjaniebyławolna
odtendencyjnychprzemilczeń,któretworzyłyniezbyt
zrównoważonyobrazmiejscaWielkiejBrytaniiwwydarzeniach
poprzedzającychwybuchwojnyw1914roku[6].Krótkomówiąc,
wielkieeuropejskiewydaniadokumentówźródłowych,pomimo
całejichniezaprzeczalnejwartościdlanaukowców,stanowiły
amunicjęw„wojnieświatowejnadokumenty”,jaktookreślił
niemieckihistorykwojskowościBernhardSchwertfegerwswoim
krytycznymstudiumz1929roku[7].
Wspomnieniamężówstanu,dowódcówwojskowychiinnych
kluczowychdecydentów,chociażniezastąpionedlakażdego,kto
próbujezrozumieć,cosiędziałonadrodzedowojny,sąniemniej
