Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Antropologiasłowa
budowaniurozmaitychjegodefnicji,odnoszącychsiękażdorazo-
wotylkodojednegoztychpoziomów,albopróbowanoznaleźćja-
kiśwspólnyrdzeńwszystkichtychdefnicji,coprowadziłododefnicji
owątpliwejużyteczności,jakchoćbystwierdzenie,żesłowotoHzespół
dźwiękównadającysiędookreślonychużyćwokreślonychsytuacja-
ch”3.Albowreszcieoświadczanozrozbrajającąszczerością:HDefnicji
«wyrazuwogóle»[…]nikomusiędotychczasnieudałosformułować,
choćzdawałobysię,żekażdedzieckowie,cotojestwyrazczysłowo”4.
Tenostatnipogląd,sformułowanyprzezwybitnegojęzykoznawcę
AdamaWeinsberga,możnabypotraktowaćjakowariantznanejod-
powiedzi,jakiejudzieliłśw.AugustynnapytanieHCóżtojestczas?”:
HGdyniktmnieniepyta,wiem,cotojest.Kiedyjednakchcętopyta-
jącemuwyjaśnić,toniewiem”.Alemożnateżuchylićtoskojarzenie
iprzytoczonemuwcześniejzdaniuprzyjrzećsiębliżej.Pojawiającesię
wnimdziecko,któreHwie,cotojestsłowo”,możenietylkobyćfgu-
rąbezwiednejoczywistości,aleteżwystępowaćwewłaściwejsobie
roli.Awięcjakodziecko,którewie,boniewiejeszcze,że…wiedzieć
niepowinno.Niezostałobowiemjeszczepoddanetresurzemyślenia
wkategoriachświatadorosłych,niemananosieHokularównauki”,
którepozwalajądostrzegać–irozpoznawać–tylkoto,cowtychka-
tegoriachdajesięująć.Dzieckopostrzegasłowotak,jakgoużywa:
spontanicznie,operującnimswobodnie,azarazemniejakoodśrodka,
nieskrępowaneregułamijęzykowymi,boprzekonane,żepowinnyone
służyćmówieniu,aniejeograniczać.Dziękitemupotrafwykorzysty-
waćtkwiącywsłowiepotencjałiwigortak,żedziecięcejkreatywno-
ścijęzykowejniedorównanajbardziejpomysłowypoetalingwistyczny
czykalamburzysta.
Dziecięcystosunekdosłowapodpowiada,żewantropologicznych
badaniachsłowa,wszczególnościwantropologiisłowa,nienależy
przyjmowaćzanadrzędnereguł,zwłaszczapoprawnościowych,rze-
komonimrządzących,aniteżspojrzenianauk,którepostrzegająsło-
woprzezokularytychwłaśniereguł;cowięcej,dospojrzeniatakiego
należysięświadomiedystansować–starającsięoosiągnięcietego,
czymdzieckodysponujewsposóbnaturalny.Wydajesiętoważną
3
JesttodefnicjasformułowanaprzezAntoine’aMeilleta–cyt.za:W.Doroszewski,
Pojęciewyrazu(słowa).Strukturawyrazówaichfunkcje,[w:]tegoż,Elementyleksykolo-
giiisemiotyki,Warszawa1970,s.243.
4
A.Weinsberg,Językoznawstwoogólne,Warszawa1983,s.229–230.
28
