Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•LUTERANIZMBEZLUTRA?•
czącododawał,żeniełatwojestodwiedzićreformatora-jakmożna
siędomyślać-obleganegoprzezciekawskichinieustanniezajętego
pisaniem.CharakteryzującLutra,dyplomatawskazałnadziełarefor-
matora,któremiałydobrzeoddawaćtakżejegoosobowość17.Wtwa-
rzyteologapłonęłyprzenikliweoczyoniecoszalonymspojrzeniu,
językbyłcięty,zaprawionyżartemiironią,asamozachowanienawet
niecokordialne.Jednymsłowem-jakpiszeDantyszek-einguttGes-
selle.Luterbyłwedledyplomatymężemuczonym,wymownym,aleteż
złośliwym,aroganckiminienawistnym,atakującympapieża,cesarza
iinnychwładców.
Możnazałożyć,żedziałalnośćpierwszychkaznodziejówbyła
tolerowanaprzezwładzewiększych,niemieckojęzycznychmiast.Naj-
starsza,częstocytowanawzmiankaoaktywnościksiędzaJakobaKna-
dego,któryrzekomowkrótcepoogłoszeniuprzezMarcinaLutratez
oodpustachzakochałsięwmieszczceizłamałcelibat,jestjednakbez
wątpieniarównieżmitemhistoriograficznym18.Wybrankaksiędza,
AnnaRostenbergernbyławówczaspięknąpanienką(oczymmogęsam
zaświadczyć,choćpoznałemją,gdybyławdojrzałymwieku)”-zano-
towałpięćdziesiątlatpóźniejgdańskikronikarzMartinGruneweg19.
17Ibidem(TalemhabetLutherusvultum,qualeslibrosedit[…].Quissitaliis
inrebus,librieiusclareeumdepingunt).Przekazjestczęstocytowanywliteratu-
rzepoświęconejLutrowizob.H.Schilling,MartinLuther.RebellineinerZeitdes
Umbruchs,CalwerVerlag:München2012,s.215;M.Brecht,MartinLuther,t.2,
C.H.Beck:Stuttgart1986,s.99-100.
18KrytykęprzekazunatematzłamaniacelibatuprzezKnadegomożnazna-
leźćw:R.Brohm,DiekirchlichenZuständeinTornseitdemBekanntwerdender
lutherischenLehrebiszuröfentlichenEinfuhrungderReformation,1520-1557,
nZeitschriffürdiehistorischeTeologie”1869,t.39,s.605-626,tu:s.607;H.Frey-
tag,op.cit.,s.18-20;P
.Simson,WannhatderDanzigerPriesterJakobKnothegehei-
ratet?nMitteilungendesWestpreußischenGeschichtsvereins”1915,t.14,s.2-4;
idem.,GeschichtederStadtDanzig,t.4,Danzig1913-1924,tu:t.2,s.49,przyp.2;
P
.Kielar,PoczątkireformacjiwGdańsku,nSummarium.SprawozdaniaTowarzy-
stwaNaukowegoKatolickiegoUniwersytetuLubelskiego”1972,R.21,s.29-33.
19DieAufzeichnungendesDominikanersMartinGruneweg(1562-ca.1618)
uberseineFamilieinDanzig,seineHandelsreiseninOsteuropaundseinKlosterlebenin
Polen,red.A.Bues,HarrassowitzVerlag:Wiesbaden2008,t.1,s.229-230[288-289]
(dennsiewareinesehrschönejungfrawe(welchesichihrselbesttzeugenmus,wiewol
ichsieimaltterkanthe)).
~31~
