Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Lwowskakrytykaliteracka
teryzowałsięm.in.odrzuceniemmimetycznejtradycjiXIXwieku15,awe
Lwowiejestwdodatkuświadectwemaktywistycznej(aniedekadenckiej)reak-
cjinadoświadczeniekryzysu.Możnapowiedzieć,żelwowskimodernizmstano-
wiłspecyficznyiodrębnywariantzarównoMłodejPolski,jakipewnejfazymo-
dernizmusensulargowrozumieniueuropejskim16.C.k.moderniściporuszalisię
wprzestrzenimentalnejmiędzyGalicjąaWiedniem17,przynależąckulturalnie
ipolityczniedoprowincjiizachodnioeuropejskiejmetropoliirównocześnie18.
Lwowskimodernizmdasięująćtakżewsiatkęopozycjizaproponowanąprzez
Nyczadlaliterackiejformacjimodernistycznej19,zzastrzeżeniem,żegranice
międzyczłonamitychopozycjizostajączęstozatartelubzniesione,zzamiarem
ichpojednania.
Choćbardzoistotnymwydarzeniembyłoukazaniesięw1893rokuIserii
PoezjiKazimierzaPrzerwy-Tetmajera,przyjmuję,żeomawianyokresotwiera
rok1894,rokPowszechnejWystawyKrajowejweLwowie20iopublikowania
kreślił,żetenczas(1890-1900)byłnietylkoDpremodernizmem”,aleiDotwarciemmoder-
nizmu,czylimyśliikulturynowoczesnejwPolsce”.AndrzejMencwel,Trzymodernizmy,[w:]
Wyobraźniaantropologiczna,Warszawa2006,s.299.
15BadaczproponujeokreślenieDmodernizmMłodejPolski”dlacałegookresudo1918
roku.Zaznacza,żemodernizmpolskimiałwedługniegodwapoczątki:pierwszy,gdyna
przełomieXIXiXXwiekuzakwestionowanotradycjęmimetyczną,idrugi,wdwudziestole-
ciu,gdyodrzuconotradycjęromantyczną.WłodzimierzBolecki,Modalnościmodernizmu,
Warszawa2012,s.83.
16Por.natentematuwagiAndrzejaMakowieckiegowodniesieniudokoncepcjiRyszar-
daNycza.AndrzejZ.Makowiecki,MłodaPolskaidwamodernizmy,Toruń2009.
17DZasadniczympunktemodniesieniadlarozwojumiastEuropyŚrodkowejstałsię
Wiedeńirelacjapomiędzycesarskastolicą-jakowzoremdonaśladowania-aprowincjonal-
nymimetropoliami”.JacekPurchla,KrakówiLwówwobecnowoczesności,[w:]KrakówiGalicja
wobecprzemiancywilizacyjnych(1866-1914).Studiaiszkice,red.KrzysztofFiołek,MarianStala,
Kraków2011,s.226.
18Por.uwagęA.MakowieckiegooDswoistościLwowa”,któraDmatakżewymiarszer-
szegomodernizmu”.A.Z.Makowiecki,MłodaPolska,s.21.
19Por.R.Nycz,Językmodernizmu.Prolegomenahistorycznoliterackie,Wrocław2002,
s.34-41.
20ŁucjaCharewiczowawspominała:DFindesiècleLwowasięgawłaściwiedatyPo-
wszechnejWystawyKrajowej1894.Ileżtaimprezatrwógnasiała,ilużludzinaruszonozjej
powodu!JakbardzoubolewanonadsplantowaniemStryjskiegowzgórza!Jakbardzokryty-
kowanowznoszonetam«babilony»!OlbrzymimoralnysukcesWystawy,którastałasię
prawdziwąrewiągospodarczegopogotowiapolskiego,zamknąłtylkonakrótkoustazawo-
dowymbiadaczom.Ujawniłasiębowiemnowapożywkadlasceptycyzmuioburzeń.Byłto
niedobórWystawywsumiedwakroćkilkadziesiąttysięcy.Wkrótceteżdrażnićzaczęłylwo-
wianpowystawowesymbole.Natarczywieżądałaprasaipubliczność,abycoprędzejusunię-
tezostałykioskiipawilony.Pośpiechwburzeniutychobiektówwyszedłnakorzyśćjednost-
komprzedsiębiorczymitakn.p.PasażHermananaul.Słonecznejzostałzbudowanywraz
