Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
29
odgrywająposzczególnerodzajesztuki,znaleźćskrycienakreślonąsystematy-
kę,którejwyraźnerozwinięcieiuporządkowaniewodniesieniudosztukijako
całościjestzadaniemkrytykidzieła.Przytymniemaonaczynićnicinnego,jak
tylkoodkrywaćutajonezasobysamegodzieła,spełniaćjegoukrytezamiary.
Wswoimsensie,tj.refleksji,dziełomawykraczaćpozasiebie,ulegaćabsoluty-
zacji.Nieulegawątpliwości:dlaromantykówkrytykatowowielemniejszym
stopniuocenajakiegośdzieła,adużobardziejmetodajegodopełnienia[Vollen-
dung].Wtymsensieżądalionikrytykipoetyckiej,znieśliróżnicęmiędzykryty-
kąipoezją,atakżetwierdzili:«Poezjamożebyćkrytykowanatylkoprzezpo-
ezję.Sądosztuce,którysamniejestdziełemsztuki(ś)jakoprzedstawienie
pewnegokoniecznegowrażeniawjegostawaniusię(ś)niemożemiećprawa
obywatelstwawkrólestwiesztuki.(ś)Owapoetyckakrytyka(ś)zapragnie
nanowoprzedstawićprzedstawione,ukształtowaćrazjeszczeto,cojużukształ-
towane(ś)uzupełni,odmłodzi,nanowozorganizujedzieło»”94.
Krytyktworzycośnowego:nanowodziełojużstworzone,atakżeuzupeł-
niaje,ponieważzzałożeniajestononiepełne:DTylkoto,coniedopełnione[das
Unvollständige]możezostaćpojęte,możepoprowadzićnasdalej.Tym,codopeł-
nione,możnasiętylkodelektować.Jeślichcemypojąćnaturę,musimyzałożyć,
żejestniedopełniona.Tosamoodnosisiędodziełasztuki-aleniewsferze
fikcji,leczprawdy”95.
ZpodobnychjakuromantykówzałożeńkrytycznychwychodziłIrzykowski:
DKażdedziełosztukijestwobecabsolutusztukizkoniecznościniedopełnione
[unvollständig]lub-cooznaczatosamo-jestniedopełnionewstosunkudo
swojejwłasnejabsolutnejidei.(ś)Novalismaprzedoczamiprzykładytakiej
dopełniającej,pozytywnejkrytyki,gdymówiopewnegorodzajutłumaczeniach,
którenazywamitycznymi:«Przedstawiająoneczysty,doskonałycharakterin-
dywidualnegodziełasztuki.Dająnamonenierzeczywistedziełosztuki,
leczjegoideał[wyróż.-K.S.].Nieistniejejeszcze,jaksądzę,ichpełnywzór.
Wduchuniektórychkrytykiopisówdziełsztukispotykasięczytelneślady.
Potrzebnajestdotegogłowa,wktórejprzeniknęłysięwcałejswejpełniduch
poetyckiiduchfilozoficzny»”96.
Krytykawedługromantykówniemieckichilwowskichkrytykówmiałaby
byćwobecdziełaeksperymentem,wktórymdochodzidopoznaniaiuświado-
mieniadziełaprzezrefleksję.Krytykabyłabytymsamym,czymobserwacjawo-
becobiektunatury,imazobserwacjąpoznawcząwielewspólnego97.
94Novalis,Schriften,s.104,cyt.za:W.Benjamin,op.cit.,s.75.
95Novalis,Schriften,s.76,cyt.za:W.Benjamin,op.cit.,s.74.
96Novalis,Schriften,s.16,cyt.za:W.Benjamin,op.cit.,s.76.
97F.Schlegel,Jugendschriften,Bd.2,A403,cyt.za:W.Benjamin,op.cit.,s.70.
