Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
13
wanieprawdymimetycznejprzedstawieniaorazniezrozumieniefaktu,żeindy-
widualnatwórczośćwymuszapewnąelastycznośćstosowanychwobecniej
zewnętrznychkryteriówbadania.PodobniejakkrytycylwowscyWitkiewicznie
akceptowałestetyzmuDChimery”,występująctakżeprzeciwimpresjonistycznej
krytycesztuki(choćczyniłwyjątekdlaRuskina)33.
WitkiewicznieutożsamiałDpsychikitwórcyiwytworu,leczwytwórbadał
kryteriamiformalnymi”34,aleokazałsięzbytmałonowoczesnydlalwowskich
krytyków,zdającsięnieuwzględniaćwdostatecznymstopniupsychologiiod-
biorcyjakoczynnikaprocesuestetycznego.
WitkiewicziMatuszewskiznaleźlisięwkręguzainteresowaniakrytyków
lwowskichnietylkozewzględunałączeniewswejpraktycezainteresowania
indywidualnościątwórczązintelektualnąanaliząelementówestetycznychdzie-
łasztuki,lecztakżezpowoduwłączaniasztukipolskiejwkonteksteuropejski.
Szczegółowyobrazogniskkulturalnychiintelektualnychtzw.Młodego
LwowapoczątkuXXwiekuzarysowałaIrenaMaciejewska35.Mojaksiążkasy-
gnalizujejedyniekontekstynajważniejszezpunktuwidzeniakrytykiliterackiej:
ruchsamokształceniowywCzytelniAkademickiej,działalnośćnaukowąKazi-
mierzaTwardowskiego,konfliktnarodowejdemokracjiistronnictwaDpostępo-
wego”,socjalistyczno-niepodległościoweczasopismoDMłodość”jakotrybunę
najmłodszych.
BorysT.DąbrowskisłuszniezwróciłuwagęnaDpanującąweLwowiepatrio-
tycznąatmosferę,którątworzyliuczestnicypowstaniastyczniowegoidysydenci
dwóchimperiów-odpowiedniorosyjskiegoiaustro-węgierskiego.Tęatmosfe-
rępodgrzewałyskryte,aleczasemzakrawającenaotwartąnienawiśćantagoni-
zmymiędzytrzemawspólnotamimiasta-polską,rusińską(którajużzaczęła
określaćsięmianemukraińskiej)iżydowską”36.Nastrójpatriotycznypanował
wnajaktywniejszejczęścimłodegopokoleniaiwpłynąłnaczęściowezwiązanie
literaturyikrytykizżyciemspołecznym37.
Dotegotypuaktywnościspołecznej,którejkatalizatorembyłpatriotyzm,
zaliczyłDąbrowskidziałalnośćKazimierzaTwardowskiego:DZałożyłcentrum
33JanZygmuntJakubowski,Wstęp,[w:]Polskakrytykaliteracka(1800-1918).Materiały,
t.4,przygot.idem,Warszawa1959,s.5-17.
34BożenaDanek-Wojnowska,StanisławWitkiewicz,[w:]Obrazliteraturypolskiej.Literatu-
rapolskawokresierealizmuinaturalizmu,seria4,t.4,red.HenrykMarkiewicz,ZbigniewŻa-
bicki,Warszawa1971,s.64.
35Por.I.Maciejewska,op.cit.,s.12-33,172-211.
36BorysT.Dąbrowski,Szkołajednegoscholarcha,tłum.JoannaFrąckowiak,DVox”(Mo-
skwa)czerwiec2013,nr14,s.7.Rosyjskioryginałartykułudostępnynastronieinternetowej
czasopismaDVox”(http://vox-journal.org).
37HermannBahr,któryjużwczasiestudiówodrzuciłliberalizm,podkreślałwesejach
zezbioruBildung(1901)koniecznośćstworzenianarodowejaustriackiejkultury.
