Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LILLAMOROZ-GRZELAK
Wspólnotasłowiańskawtekstach
macedońskichautorówXIXwieku
FerdinandTönnies,twórcakoncepcjiwięzispołecznych,twierdził,że„naturalna
jedność,jakąjestwspólnotakrwi,rozwijasięiukonkretniawewspólnocieteryto-
rium,którejwyrazemjestwspółzamieszkiwanie.Tazkoleiprzekształcasięwe
wspólnotęducha,tojestwspólnedziałaniewjednymkierunku,jednomyślnie”1.
Wniniejszymtekścieistnieniekategoriiwspólnotyprzyjętodlafunkcjonującej
naziemiachmacedońskichideiwspólnotyetnicznej,którademonstrowałaprzyna-
leżnośćjejmieszkańcówdowielkiego,słowiańskiegoetnosu.Poniżej,napodstawie
kilkuwybranychmacedońskichtekstówkulturyzXIXwieku,podejmiemypróbę
odpowiedzinapytania:Wjakisposóbiwjakimceluautorzypochodzącyzpro-
wincjimacedońskiejodwoływalisiędowspólnotysłowiańskiej?Kogowniejwi-
dzieli?Czyjakieśnarodyzniejwykluczali?Jeślitak,todlaczego?
Uschyłkustulecianałamach„PrzegląduPowszechnego”pisanoosytuacjiSło-
wiannaBałkanach,wskazującwówczas,żeoboknarodówwolnych„KrocieSło-
wiandźwigająjeszczepętaniewoliwplaninachSzarskich,nadWardarem
iMarycą;staresiedzibykralówicarów,stolicepatriarchówirodzinnemiastoApo-
stołówsłowiańskichznajdujesięjeszczewrękachniewiernych.(...)To,cobyło
ipozostałosłowiańskiem,pomimowiekowychuciskówiznęcańislamu,słowiań-
skiempozostanie,awbliskiejprzyszłościjestnadziejasamoistnem”2.Ludność
wymienionychterenówbezwątpieniabyładlaautorapowyższychsłówludnością
słowiańskąi,mimowiekówprzedłużającejsięniewoliosmańskiej,takżechrześci-
jańską.Spojrzeniezpolskiejperspektywynatęprzestrzeńwskazywałonastan
rosnącegozainteresowaniaobszaremsłabojeszczerozpoznanym3,naktórym
wdrugiejpołowiestulecianastąpiłowzmocnieniesłowiańskichnastrojówwspól-
notowych.Dokumentujątozarównobiografieniektórychautorów,wywodzących
sięztychstron,jakidrukiokolicznościowe,odezwypolityczne,mowyrocznicowe
orazpoezja.TuograniczamysiędowybranychtekstówG,.Pulevskiego,R.Žinzifo-
va,M.CepenkovaiG.Prličeva.Wymienienitwórcypodejmowaliwnichkwestie
1F.Tönnies,Wspólnotaistowarzyszenie,w:Antropologiakultury.Zagadnieniaiwybórtekstów,
A.Mencwel(red.),Warszawa2005,s.358.
2W.Zaborski,HorwaciwDalmacyi,„PrzeglądPowszechny”1884,z.5,s.218.
3Ostaniewiedzypolskichautorówotejprzestrzenipisałamwtekście:L.Moroz-Grzelak,Obraz
żnorodnościetnicznejMacedoniiwpublicystycepolskiejzpoczątkówXXwieku,w:Tożsamośćnaro-
dowawspołeczeństwiemultietnicznym.Historiakulturaliteraturajęzykmedia,I.Stawowy-
-Kawka,M.Kawka(red.),Kraków2008,s.183–191.