Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
składającychsięnaokreślonąspołecznośćkomunikacyjną,choćby
tylkonaokreśloneśrodowisko,naprzykładzawodowe.
Tekstfolklorunależypodtymwzględemuznaćzabezpośrednią
aktualizacjęsystemu,którynierozdzielniewiążesięzeświadomością
społeczną:n[ł]wtwórczościludowejrelacjamiędzydziełemajego
aktualizacją,czylitzw.wariantamipowstającymiwrezultaciekolej-
nychwykonań,jestanalogicznadorelacjilangueiparole.Dziełolite-
raturyludowej6podobniejaklanguejestponadindywidualneiistnieje
wyłączniepotencjalnie,jakokompleksokreślonychnormitendencji,
kanwaaktualnejtradycji,którąwykonawcywypełniająindywidualną
twórczością(postępująctaksamo,jakpostępujątwórcyparoledolan-
gue).Indywidualneinnowacjejęzykowe(analogiczniewliteraturzelu-
dowej)stająsięfaktamispołecznieistotnymi—faktamilangue(resp.
elementamidziełaliteraturyludowej)—otyle,oileodpowiadająwy-
mogomzbiorowościisązgodnezprawidłowościamiewolucjilangue
(resp.literaturyludowej)”(BOGATYRIEW,JAKOBSON1973:33).Zdaniem
J.Ługowskiej,njakodifferentiaspecificatekstufolkloruwymieniana
jestzazwyczajjegoprzynależnośćdoabstrakcyjnego,istniejącegopo-
tencjalniewświadomościmówiących,systemujęzyka,niezaśdo
porządkumowy,takjakdziejesiętowprzypadkutekstówautor-
skich,literackich”(ŁUGOWSKA2002:303).Jeszczeinaczejwyrażato
W.Krawczyk-Wasilewska,wedlektórejwykonawcanzawszebierzepod
uwagę—częstomimowolnie7—wiedzętejgrupy,przywiązaniedo
autorytetów,symboli,rytuałów,tradycjioraznormetycznychizbioro-
wegoświatopoglądupanującegowowejspołeczności.Wtymwypadku
indywidualnyakttwórczy(częstowpostacireprodukcji,zawszejed-
nakaktwykonawczy)łączysięzpoglądami,emocjamizbiorowości,
wyrażającjejkolektywnąideologię”(KRAWCZYK-WASILEWSKA1986:27).
Wramachodtwarzania,czyliaktualizowaniasystemuzapośred-
nictwemnadawanychiodbieranychtekstów,szansęnazapamiętanie,
anastępniekolejneodtwarzaniemawyłącznietakitekst,któryjest
zrozumiały,czylitekstnieodbiegającyzbytnioodobrazówrzeczywisto-
ściskładającychsięnasystem,zaktóregopośrednictwemdanytekst
odbiorcaodczytuje.Niezrozumieniepociągazasobąnśmierć”tekstu
jakokomunikatuwtymsensie,żejegoodbiorcaniestajesięjegoko-
lejnymnadawcą.Takasytuacjazachodziwtedy,gdytekstmazamało
punktówstycznychzsystememmyśleniadanejspołeczności.Wwy-
6Czylitekstfolkloru.
7Możnabywręczstwierdzić,żewykonawcapodporządkowujesięwiedzydanej
grupyniemalżewpełnimimowolnie,gdyżjakojejczłonekniezdajesobiezwykle
sprawyzcałegosystemuspołecznychuwarunkowań,któremupodlegaiktóremusiłą
rzeczypodlegająodtwarzaneprzezeńteksty.
21
