Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przypadekfolkloryzmu.Odnośniedożadnegotekstu,którymiałkon-
wencjonalnycharakterwchwiliswegoutrwalenia,niemożnamieć
pewności,żezachowałówkonwencjonalnycharakter.Tylkowwy-
padkutekstunietrwałego,odtwarzanegozakażdymrazemzpamięci
jegonosicieli,możnamieć—podwarunkiem,żechodzioaktualnie
funkcjonującykomunikat(wróżnychwariantachpowtarzającysię
tekst)—pewnośćcodotego,żemamydoczynieniaztekstemfolklo-
ruwtymsensie,żeówtekstzdanyjestnakompetencjękomunika-
cyjnąswychbezpośrednichnadawcówiodbiorców,gdyżżyjewów-
czas,gdywędrujenodwykonawcydowykonawcy”(BOGATYRIEW,
JAKOBSON1973:33).
Jeślizgodzićsięztym,żekultura,takjakwszystkoinnewżyciu
człowieka,uleganieustannymprzemianom,trzebaprzyjąć,żepodob-
nymprzemianompodlegafolklorjakojedenzjejfragmentów8.Każda
epokamaswojeulubionetematy,któreprzyciągająuwagężyjących
wniejludziiktórewnastępnychepokachmogązostaćodrzuconeczy
zapomniane;mogąteżpowrócićzajakiśczaswzmienionejpostaci:
n[ł]wrzeczywistościbowiemkażdepokoleniedysponujewłaściwym
dlaswegoczasurepertuarem”(CZUBALA2005:29).Systemjęzyko-
wo-kulturowypodlegawtymsensienieustannymtransformacjom,
ajeślijegointegralnączęściąjestfolklor,takżeoncharakteryzujesię
następstwem,alboraczejnawarstwianiemsięnasiebieepokiodpo-
wiadającychimsposobówwidzeniaorazporządkowaniarzeczy,które
możnanazywaćparadygmatamipoznaniaczyepistemami(FOUCAULT
2000:13).Równieżfolklormuszącechowaćzmieniającesięporządki
poznania,wedługktórychorganizowanajestwiedzaiktóreniemają
wśródichnosicielizobiektywizowanego(uprzedmiotowionego)charak-
teru—niesączymś,cojestprzeznichrozpoznawane(KOWALSKI
2000a:11—18).Nawettekstyfolkloru,któreodnosząsiędoprze-
szłości,mająaktualnycharakterpodtymwzględem,żeopowiadają
oniejzawszeprzezpryzmataktualnychpotrzebczłowieka,aktualnie
wyznawanychwartości,aktualnychprzyzwyczajeńpoznawczych,spo-
sobówwidzeniaiwszystkiego,codominujewchwiliobecnej.
Wprzeszłość—reaktualizowanąwopowiadaniu—projektowanesą
wtymsensieaktualnekategorie,stanowiąceprzejawparadygmatu,
wktóregoramachowareaktualizacjasiędokonuje9.Możnazatem
8nLudzkiświattorzeczywistośćhistorycznie,kulturowoispołeczniezmienna,to
właśniekulturowyfenomen”(KOWALSKI1990:8).
9Przynajmniejczęściowegoprojektowaniaaktualnejwizjiświatawprzeszłość
iniedostrzeganiawreliktachprzeszłościtego,codostrzegałwnichtworzącyje
człowiek,niemożesięwpełniwystrzecnawetpoznanienaukowe(KOWALSKI2000a:
21).
23
