Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wiedzęojęzykutrudnodziśsobiewyobrazićbezwiedzyospo-
łeczeństwie,wktóregoramachjęzykfunkcjonuje,orazbezwiedzy
okulturze:nJęzykikulturawswoimrzeczywistymhistorycznym
funkcjonowaniusąodsiebienieodłączne:niejestmożliweistnienieję-
zyka(wpełnymrozumieniutegosłowa)nieosadzonegowkontekście
kultury,jakrównieżkulturynieposiadającejwswymcentrumstruk-
turytypujęzykanaturalnego”(ŁOTMAN,USPIENSKI1975:179).Najbar-
dziejprzystępnymibezpośrednimźródłemwiedzyokulturzenieko-
nieczniemusząbyćtekstyliteraturywysokiej.Owieleważniejsze,bo
osadzonegłębokowpowszechnymspołeczno-kulturowymsystemie,są
tekstypotoczne—tekstyodtwarzanewśrodowiskuswegofunkcjono-
wanianaszerokąskalę.Specyficznymprzypadkiemtekstupotocznego
jestfolklor.R.Sulimaokreślagojakontekstoustabilizowanymplanie
znakowo-symbolicznym”(SULIMA2005a:576).Oznaczato,żefolklor
narracyjny,będącyprzedmiotemniniejszychdociekań,nietylkojest,
jakwszystkieinnetekstyjęzyka,realizacjąokreślonegojęzykowo-kul-
turowegosystemu;maponadtowznacznymstopniusystemowycha-
rakter,coprzesądzaotym,żestanowiwręczidealnyprzedmiotbadań
nadobrazemświatazawartymwjęzyku.
Trzebapodkreślić,żetegotypuinspiracjeiperspektywybadaw-
czeniesąwpolskimjęzykoznawstwieniczymnowym.Wystarczy
wspomniećojęzykoznawstwiekognitywnym,którestajesięcoraz
bardziejpopularne(międzyinnymiKUBIŃSKI,KALISZ,MODRZEJEWSKA,
red.,
1998;
KUBIŃSKI,
STANULEWICZ
2001,
red.;
PAWELEC
2005;
SOKOŁOWSKA,STANULEWICZ,red.,2006),olingwistycekulturowej(ANU-
SIEWICZ1995),czyteżoprogramiebadańnadjęzykowymobrazem
świata(JOS),programie,którysformułowałJ.Bartmińskiiktóry
zyskujeswychzwolennikówtakżepozagranicamiPolski,wtym
zwłaszczawkrajachsłowiańskich,międzyinnymiwCzechach(VAŇ-
KOVA,NEBESKA,SAICOVA-ŘÍMALOVA,ŠLEDROVA2005,VAŇKOVA2007).Do
dalszychważnychźródeł,zktórychczerpieprezentowanapraca,za-
liczyćmożnaopróczniemieckiejgramatykitreści(inhaltbezogene
Sprachwissenschaft),którejkluczowymprzedstawicielemjestL.Weis-
gerber,równieżprężnierozwijającąsiękrytycznąteoriędyskursu
związanązpropozycjamibadawczymiT.vanDijkaiinnych.Warto
teżnadmienić,żepostulatbadańnadczłowiekiemjakonosicielem
systemujęzykowegoikulturowegozyskujezastosowanierównież
wteoriiliteratury,zwłaszczawnarratologii,koncentrującejswą
uwagęnarelacjachmiędzystrukturąnarracjiipoznaniem.Podsta-
wowatezawspółczesnychteoriinarracjisprowadzasiędostwierdze-
nia,żedoświadczenieorganizowanejestwedługtegosamegosyste-
mu,którymkierujesięfabularyzacja.
8
