Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
Dlaczegofilozofia?
Doczynnikówtorującychdrogęfilo-
zofiipraktycznejnależymądrośćży-
ciowa.Dwaprzykładyukazują,jak
wysokobyłaonarozwiniętajużw
Egipcie.(1)Gotowośćniesieniapo-
mocy:„Pomagajkażdemu./Oswo-
bodźspętanego;bądźopiekunem
ubogiego./Mianodobregonositen,
ktoniezamykaoczu./Gdysierota
zwrócisiędociebie,/bezradna,bo
innyjąprześladuje,/bydoprowa-
dzićdogrzechu,/biegnijdonieji
wspomóżją,/bądźdlaniejratun-
kiem./BędzietodobrewsercuBo-
ga,aludzietopochwalą.”(2)Złota
reguła:„Nieczyńnikomuniczłego,
byinnynieuczyniłtegotobie”.
EgipskaboginiMa’atjestsymbolem
porządkuiprawdy,prawa,sprawied-
liwościiprawości.–Malowidłozsar-
kofaguzokresuNowegoPaństwa.
bezwzględnieipowszechniedobreisprawiedliwe,atakże
dowiedzyowiedzywogóle.Filozofpróbujewyjaśnić,
czymjestadekwatnepojęcie,poprawnaargumentacja,
orazjakwuporządkowanysposóbwiązaćzesobąpojęcia
iargumenty.
Jakkolwiekdążeniedowiedzyjakonaturalnaskłon-
nośćobecnejestuwszystkichludziiwewszystkich
kulturach,filozofiawścisłymsensierozwijasiętylko
wniektórychkulturach,aiwnichzajmujetylkonie-
licznych.Zgodnieztym,coobecnienamwiadomo,
wyostrzonewsposóbskrajnypytania„co”i„dlaczego”
występowałytylkouGrekóworazwkulturachnawią-
zującychdogreckiejtradycji.RównieżwIndiachiw
Chinachpojawiłosięcoświęcejniżtylkozaczątkidą-
żeniadowiedzy;wIndiachjednakżedążenietowiązało
sięzzagadnieniamireligijnymi,awChinachzteorią
państwaimoralności(patrzrozdziałIV).
To,żewinnychkręgachkulturowychznanisąnam
conajwyżejpoprzednicyfilozofów,możewynikaćznie-
dostatkównaszejwiedzyotychkulturach,możliwe,że
postępbadańnaukowychwprzyszłościrównieżtam
wydobędzienajawrozwiniętąfilozofię.Istniejejednak
jeszczeinnypowód.Otóżsamodoskonaleniesięwie-
dzy,filozofia,uzależnionejestodtrzechtrudnychdo
spełnieniawarunkówwstępnych.Popierwsze,słuszne
okazujesięprzysłowie„Bezpracyniemakołaczy”.Tak
jakwprzypadkukażdejzdolności,takteżwdążeniudo
wiedzydoskonałośćmożnaosiągnąćtylkodziękiwy-
siłkowi.Podrugie,szczytywiedzymożnaosiągnąćtyl-
kowtedy,gdyprzedtempokonałosięstromezbocza.
Filozofiapowstajetylkotam,gdzierozwiniętesąjuż
prostepytania„co”i„dlaczego”,mianowiciewpostaci
mądrościżyciowejizwykłejnauki,naprzykładastro-
nomii.Wobszarze,wktórympowstajefilozofiagrecka,
obszarzewschodniejczęściMorzaŚródziemnego,owe
wstępneosiągnięciaznamyprzedewszystkimzEgiptu
iBabilonii.SamiGrecynietwierdzili,żewynaleźlinau-
kęifilozofię,leczuznawaliwtymzakresiepierwszeń-
stwoEgipcjan.Potrzecie,nawiedzędlasamejwiedzy
możesobiepozwolićtylkoten,ktoniemusizabiegać
osprawybardziejelementarne.Dopierogdyzaspoko-
jonesąpodstawowepotrzebyżyciowe–całego
społeczeństwaalbotylkopewnejgrupy–człowiekmo-
