Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zaśzastanawialisię,wjakisposóbwykorzystaćani-
równolegleznimi.Zamerykańskiejperspektywynie
macjędlawłasnychkorzyści.Filmanimowanybył
widaćaniflmulalkowego,anieksperymentówartys-
więcważnymzjawiskiemspołecznym,anietylko
tycznych,aniteżtwórczościpropagandowej.Janato-
dziecięcąrozrywkąlubartystycznymlaboratorium.
miastchciałbymprzedstawićwszystkieważnetenden-
cjewówczesnymflmieanimowanym,takżezkręgu
*
sztukialternatywnej.
Ponieważtrudnookreślićsztywneramyokre-
Książkatadotyczydwóchokresówwdziejach
suklasycznego,łatwiejjestwskazaćkilkaprzeło-
kinaanimowanego.Popierwsze,omawiaokrespio-
mowychmomentów.Mniejwięcejwroku1911flm
nierski,wktórymzarównoflmlalkowy,jakiry-
rysunkowyupowszechniasięwAmeryce,stolicy
sunkowyukonstytuowałysięjakoodrębnezjawiska
kinaanimowanego,aw1914ruszaprodukcjana
artystyczne,posługującesięwłasnymjęzykiem.Podru-
skalęprzemysłową.Okołoroku1919flmrysunkowy
gie,opisujefilmanimowanywtakzwanymokresie
szturmemzdobywakinaikrystalizujesięjakood-
klasycznym.Termintenodnosisiędoprodukcji
rębnyrodzajflmowy(zwyczajowonazywanygatun-
kinowej(awięcsprzedepokitelewizji),realizowa-
kiem).Rok1928tozkoleiprzełomdźwiękowyoraz
nejnaogółwdużychośrodkachlubwytwórniachzapo-
symbolicznydebiutMyszkiMiki.Odtejchwiliani-
mocątradycyjnychtechnikdlaszerokiegokręguod-
macjastajesiępopkulturowymfenomenem.Kolejny
biorców.Oczywiścienieoznaczato,żewowychlatach
kamieńmilowytokoniecIIwojnyświatowej.Wów-
niepowstawałyflmyautorskielubniszowe.Wprost
czaszmianynamapiepolitycznejświatadoprowa-
przeciwnie.Wtymokresiebowiemprodukcjaflmo-
dzajądopowstanianowychośrodkówflmuanimo-
waodznaczałasięwielkąróżnorodnością-odkomer-
wanego,główniewEuropie.Debiutująrealizatorzy,
cyjnychserii,poartystyczneeksperymenty,poprzez
którzymająwpływnagruntownąreformęgatunku.
reklamyczyrozmaiteodmianypropagandy.Tym,cołą-
Pamiętajmypozatym,żerok1945jestwyrazistą
czyłotewszystkieflmy,byłakinowadystrybucja,aco
granicąnietylkowewolucjiflmu,alerównieżwhis-
zatymidzie-określonykontaktzwidzem,koniecz-
toriiliteraturyisztuki.Poprostunastąpiłapokole-
nośćkonkurowaniazkinemaktorskim,bezpośredni
niowazmianawarty,zakończonagłębokątransfor-
związekzogólnymrozwojemsztukiruchomychobra-
macjązachodniegospołeczeństwa.
zów.Ponadtoobarodzajeflmów-toznaczykomer-
Pierwszelatapokojutoponadtoekspansjate-
cyjneiniezależne-wzajemniesięinspirowały,gdyż
lewizji;popularnekreskówkizaczętołączyćwcykle
artystyczneeksperymentystanowiłyczasempoligon
adresowanedonajmłodszejpubliczności.Zmieniła
doświadczalnynowychśrodkówwyrazu,którena-
sięzatemfunkcjaflmurysunkowego,któryzwycza-
stępniewykorzystywanowprodukcjikomercyjnej.
jowopojawiałsięprzedseansempełnometrażo-
Wodróżnieniuodwspółczesnejanimacji,popular-
wymdlawidzówdorosłych.Wyraźnącezuręstanowi
nychkreskówekiawangardowegokinomalarstwanie
wtymwypadkurok1951,kiedytozokazjiBożego
dzieliłaprzepaść-obarodzajeflmuwyświetlano
Narodzeniaporazpierwszywyemitowanowame-
przedgłównymseansemorazchwalonozakreacyjny
rykańskiejtelewizjiprogramzłożonyzkinowych
charakter.
miniaturDisneya.Innymsymbolicznymrokiemjest
Różniedatujesięokresklasyczny.Amerykańscy
1957,wktórymwytwórniaHanna-BarberaEnterpri-
flmoznawcy,którzynadziejeanimacjipotrafąpa-
sesskupiłasięnaprodukcjirysunkowychcyklidla
trzećwyłącznieprzezpryzmathistoriiwłasnegokra-
telewizji,wyznaczającychnowetrendywanimacji.
ju,skupiająsięwprzybliżeniunalatach1928-1964
Zamknięciew1963rokusekcjifilmówrysunko-
(lub1911-1966)orazzawężajątozjawiskodorodzimej
wychWarnerBros.defnitywniekończyepokęholly-
kinematografi1.Moimzdaniemjesttorozwiązanie
woodzkichkreskówek.Niesugerujęjednak,żeani-
dośćarbitralneistronnicze(corozwinęmiędzyinny-
macjazostaławchłoniętaprzeztelewizję.Poprostu
miwzakończeniu).Choćwokresieklasycznymame-
zmianasytuacjispołeczno-politycznejorazpojawie-
rykańskiflmanimowanyrzeczywiściedominowałna
niesięnowychmediów,acozatymidzie-nowej
całymświecie,niesposóbpominąćinnychciekawych
publiczności,radykalniezmieniłydyskusjęwokół
tendencji,któreczęstopowstawaływopozycjidopo-
animacjiorazzreformowałyjejjęzyk.Poroku1956
pularnychkreskówekHollywoodulubrozwijałysię
nastałakoniunkturanastyleautorskieiszkołyna-
6
