Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
„MamnaPananowyzamach…”WybórkorespondencjiJerzegoGiedroycia…
chciał,tomożeBroński?);dalejoSimoneWeil11,oHannieArendt12,czy
wreszcieorosyjskiejnklasycznej”powieścisocrealistycznej(Babajew-
ski13).NiechPanmuprzekażewyrazypodziwuodwiernego(choćkry-
tycznego)czytelnika:sątonajlepsze,omalżejedyne,recenzje–szkice
literackiewnKulturze”odczasuszkicówJeleńskiegooCzapskiejczy
Żółtowskiej14.
5.Nowłaśnie:przyznamsię,żenieobecnośćJeleńskiegojestdla
mniebardzobolesna;osobiściewielesięnauczyłemzjegotekstów
isamaświadomośćistnieniaPolakaotakiejinteligencjibyładlamnie
wczasachszkolnychipoczątkówstudiówrodzajempomocy.Wostat-
nimtekścieoLebensteinie15chciałpowiedziećzapewnezbytdużoinie
wyszłojasno,alejesttotekstważny.Wydajemisię,żeJeleńskipowi-
niennapisaćdużytekstoksiążceMurielleWerneroCzapskim16(pisał
jużkiedyśbardzointeresującooOku17).Niktniepotrafitaknapisać
otejtakważnejprzecieżdlakulturypolskiejksiążce.
6.Listrozrastasięwnieskończoność,adopieroterazpiszęto,od
czegochciałemzacząć:mianowicieodgorącegoiosobistegopodzięko-
waniazawydanie(itotakszybko)Archipelagu.Książkajestwstrzą-
sająca,ajejznaczeniawhistoriipolitycznejRosjiniedasięzniczym
porównać(nawetzTołstojem).Dużobyotympisać–nietunatomiej-
sce,choćmamochotę,więctylkojednopytanie,cozplanowanymwyda-
niemMandelsztamowej.Jeżelimiałbymwybieraćmiedzytymidwiema
postaciami–choćwiem,żetobezsensuiżeobiemająwymiarynie-
zwykłe,bliskieświętości(jeżelitosłowowXXwiekucośznaczy)–to
11SimoneWeil(1909–1943)–francuskafilozofipisarka;sanitariuszkawwojnie
domowejwHiszpanii(1936–1937),uczestniczkaRésistance(1941–1942),naemigracji
(od1942),współpracowniczkaFrancuskiegoKomitetuNarodowego(od1942).
12HannahArendt(1906–1975)–niemieckafilozofipolitolog;naemigracji(od
1933),dyrektorJewishCulturalReconstruction(1949–1952),profesorm.in.Princeton
University(1959),UniversityofChicago(1963–1967)iTheNewSchool(1967–1975).
13SiemionBabajewski(1909–2000)–pisarzrosyjski;działaczkomunistyczny(od
1939),laureatNagrodyim.Stalina(1949,1950,1951),deputowanydoRadyNajwyż-
szejZSRS(1950–1958).
14K.Jeleński,Działwód,nKultura”1971,nr4,s.137–140;idem,Sielskie,aniel-
skie?,nKultura”1960,nr7–8,s.215–221.
15K.Jeleński,Lebenstein-mitotwórcaludzkiejnatury,nKultura”1973,nr10,
s.144–156.
16M.Werner-Gagnebin,Czapski-lamainetl’espace,L’Âged’Homme,Lausanne1974.
MurielleWerner-Gagnebin(ur.1947)–francuskaartystkamalarkaikrytyksztu-
ki;profesorUniversitédeParisIIISorbonneNouvelle.
17K.Jeleński,Czystemalarstwoczypoetyka,nKultura”1960,nr9,s.33–45.
