Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RafałWójcik
BibliotekaUniwersyteckawPoznaniu
Typologiazapisków
opoznańskiejproweniencji
wkalendarzachwielorocznychzXVIwieku
Rekonesans
Wzachowanychefemerydachialmanachach,szczególnymrodzajukalenda-
rzywielorocznych,któretłoczonomasowoweuropejskichdrukarniachodXV
doXVIIwieku,znaleźćmożnaróżnegorodzajuzapiskinaniesioneprzezówczes-
nychwłaścicielitychksiążek.Znacznączęśćowychmarginaliówstanowiąnot-
kiprotopamiętnikarskieijakotakieonebezcennymźródłemhistorycznym,
któreczęstokroćpotwierdza(iuzupełnia)niektórefaktyznaszychrodzimych
dziejówpaństwowych,historiilokalnej,aponadtodostarczawieluinformacji
dotyczącychgospodarki,życiacodziennego,zjawiskatmosferycznych,atakże
mentalnościosóbsporządzającychzapiski.
Wartykulezamiennieużywaneokreślenia:efemerydy,almanachyoraz
kalendarzewieloroczne,zpełnąświadomościąniejednoznacznościtychnazw.
SamiautorzyodXVdoXVIIwiekurównoważniestosowalidwapierwszeter-
miny(ephemerides,almanach),oczymświadczątytułyzachowanychdruków.
Określenie„kalendarzewieloroczne”powstałowspółcześniewceluwskazania
izaakcentowania,żetegorodzajupublikacjezawierałytabeleastronomiczne,
któreobejmowałyzwyprzedzeniemwiele(odkilkunastudokilkudziesięciu)
lat,następującychpokonkretnymrokuwydaniawodróżnieniuodkalenda-
rzyściennych,naprzykładprognostykówukładanychnaroknajbliższy.Wści-
słym,astronomicznymsensieefemerydyzawierajądanedotycząceprzyszłych
zjawiskastronomicznych,międzyinnymitakichjakzaćmieniaSłońcalubKsię-
życa,pozornepołożenienaniebietychciałniebieskichorazplanetwstosunku
dokonkretnegoczasuimiejscanaZiemi.Prognostykizprzepowiedniamiipo-
radaminanajbliższyrokbyłyprzeznaczonedla„zwykłego”czytelnika.Nato-