Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
KazimierzKelles-Krauz.Orelacjimiędzypraktykąaideą...
pobierałanaukęzagranicą7.Kelles-KrauzrozpocząłstudiaprzyrodniczenaSor-
bonie,późniejchciałzająćsięsocjologiąihistoriąprawa.
Szybkozostałprzywódcąpolskichstudentów-socjalistów.Podejrzany
odziałalnośćspiskowąiaresztowanywPolscew1893roku,spędziłtamrok,
czekającnaoczyszczeniezzarzutów.PowróciłdoParyżaw1894wrazześwieżo
poślubioną,apoznanąjeszczewczasachszkolnychwRadomiu,żoną-Marią
Goldsteynówną.Ichcórka,Janina,urodziłasięczterylatapóźniej.Wymuszony
pobytwPolscespowodował,żeKelles-KrauzniebrałudziałuwtworzeniuPol-
skiejPartiiSocjalistycznejijejpodzialenaPPSiSocjaldemokracjęKrólestwa
Polskiego.TejdrugiejorganizacjiprzewodziłaRóżaLuksemburg,któraszybko
stałasięjegonajważniejszymprzeciwnikiempolitycznym.Niemniejpoponow-
nymosiedleniuwParyżuzacząłszybkonadrabiaćzaległościijużpodkoniec
1894rokuwspółtworzyłparyskąsekcjęZwiązkuZagranicznegoSocjalistów
Polskich,zagranicznejodnogiPPS.Rokpóźniejzostałredaktorembiuletynu
zagranicznegoPPSDBulletinOfficielduPartiSocialistePolonais”.Wreszciena
zjeździeZZSPw1897rokuwZurychuKelles-KrauzzostałwybranydoZarządu
-Centralizacji.Następnedwalata,ażdowchłonięciaZZSPprzezPPS,tookres
największejaktywnościmarksisty,mającegosilnywpływnalinięZZSPipismo
organizacjiDPrzedświt”8.
OdpoczątkupobytuweFrancjiKelles-Krauzmiałkontaktzwpływowymi
działaczamisocjalistycznyminaemigracji,międzyinnymizBolesławemLi-
manowskimiEdwardemAbramowskim.JakoczłonekZZSPzetknąłsięzaś
zwielomanajważniejszymiprzywódcamisocjalistycznymi-wśródnichzKar-
lemKautskym,JeanemJauresem,GieorgijemPlechanowem,JulesemGuesdem
iVictoremAdlerem.Działalnośćczystopolitycznastanowiłajednakżetylkojed-
nozjegozainteresowań.JakoczłonekstowarzyszeniapolskichstudentówwPa-
ryżubrałudziałwkampaniiprzeniesieniaszczątkówJuliuszaSłowackiegodo
Polski,aparyskiemieszkanieKelles-Krauzówwdzielnicyłacińskiejszybkostało
sięzarównomiejscemożywionychdebat,jakiośrodkiempomocydlamłodych
polskichsocjalistów.Od1897rokupełniłfunkcjęsekretarzaPolskiegoCzerwo-
negoKrzyża-organizacjatawysyłałapieniądzedlaaresztowanychstudentów
isocjalistów.WtymsamymrokuzacząłwykładaćwCollégeLibredesScien-
cesSociales.Tematemjegozajęćbyłasocjologiamarksistowska.Dalszestudia
zsocjologiiiekonomiipodopiekąmiędzyinnymiGabrielaTarde’aiGeorgesa
SorelapodjąłniedługopotemnaprywatnejfcoleLibredesSciencesPolitiques,
zkoleipracędoktorską,wktórejrozwinąłswojąteorięretrospekcjiprzewroto-
wej,napisałpodopiekąLucienaLévy-BruhlanaUniversitéNouvellewBruk-
seli.Tamrównieżod1901rokuwykładałdialektykęspołeczną.Wtymsamym
7Ibidem,s.50.
8Por.A.Żarnowska,KazimierzKelles-Krauz(1872-1905),w:K.Kelles-Krauz,Pismawybra-
ne,t.1,Warszawa1962,KsiążkaiWiedza;W
.Bieńkowski,KazimierzKelles-Krauz.Życieidzieło,
Wrocław-Warszawa-Kraków1969,ZakładNarodowyim.Ossolińskich,WydawnictwoPAN.
