Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Studianadpolitykamijęzykowymijakoprzestrzeńkonkurencjiinterdyscyplinarnej
współtworząhoryzontpoznawczy,wramachktóregomieścisiędominującyogląd
sprawzwiązanychzuwikłaniemjęzykawpolitykęipolitykiwjęzyk.Jednakwybory
dokonaneprzezsocjolingwistówwniejednymaspekciezawęziłyperspektywypo-
znawcze.Poskutkowałotookreśleniemspecyficznego,leczzredukowanegozbioru
problemówimotywówbadawczych
15
.
Stanrzeczy,októrymmowa,spotkałsięzpogłębiokrytyką.Wjakimśstop-
niustymulujeonasocjolingwistówdoautokrytycyzmuinamysłunadkondycją
ihoryzontamiteoretycznymidyscypliny.Debatywtymzakresieprzyniosłyinadal
przynosząnoweargumenty,zapomocąktórychsocjolingwistykabronisamejsie-
bie,identyfikującwłasneograniczeniaorazsposobyichprzekraczania,jakrównież
usiłującokreślićwłasnątożsamośćteoretyczną.Postawatawybrzmiewawyraźnie
chociażbywstanowiskuNikolasaCouplanda,którywewprowadzeniudozreda-
gowanegoprzezeńprzeglądusocjolingwistycznychdebatteoretycznych,stwierdza:
WpewnymmomencieodważyłemsięzadaćpytanieCzymjestteoriasocjolingwistyczna?
(Coupland1998)wkontekście,wramachktóregosocjolingwistykękrytykowanozateore-
tycznedeficyty,jakrównieżbyćmożezabrakwiedzy,kujakiemurodzajowiteoriimiałaby
aspirować.Williams(1992),Romaine(1994)orazCoulmas(1997),wszyscyoni,komentując
statusteoriisocjolingwistycznej,wspieraligłówniepogląd,żewchwilipublikacjiichpracso-
cjolingwistykapotrzebowałaznaczniesilniejszegoimpetuteoretycznegonten,któryudałosię
jejosiągnąć.Wewprowadzeniu(Coupland2001b)doksiążkinatematsocjolingwistykiiteorii
społecznej(Couplandiin.2001)starałemsięstępićtenkrytycyzm.Kilkapólbadańsocjolin-
gwistycznychwymieniłemjakoteoretyczniebogatewambicjeiosiągnięcia.Zawierałyone
kilkaprzykładówoczywistych,takichjakteoretyzacjaHymesa(1972)wkwestiispołecznego
orazkulturowegokontekstuużyciajęzyka,rozwinięta,przykładowo,wkonstruktywistycznym
podejściudokontekstuspołecznegoautorstwaDurantiegoiGoodwina(1992).Inferencyjne
spojrzenienaspotkaniamiędzykulturoweGumperza(1982)byłokolejnymjasnymprzykła-
dem,podobniejakBaumanowskateoretyzacjaperformatywnościorazMilroyowska(1992)
reinterpretacjaosadzonejklasowo-społeczniewariacjijęzykowej,realizowanaprzypomocy
terminologiisiecispołecznych16.
Zauważyćwypada,żeCouplandniezaprzeczył,dorobekteoretycznysocjolin-
gwistykiwymagadalszegointensywnegorozwoju,którypozwoliłbywjakimśstop-
niuzredukowaćjegoheterogenicznośćiniespójność.Zgodziłsięrównieżzfaktem,
żewprzestrzenibadańsocjolingwistycznychnadalbrakujesolidnegoosadzenia
15
Np.T.Skutnabb-Kangas,BilingualismorNot.TeEducationofMinorities,Clevedon1981;taż,
LinguisticGenocideinEducationorWorldwideDiversityandHumanRights,NewYork-London
2000;B.Spolsky,LanguageManagement,Cambridge2009;L.Wee,LanguageWithoutRights,Oxford
2010.
16N.Coupland,Introduction,w:tenże(red.),nSociolinguistics.TeoreticalDebates”
,Cambridge
2016,s.3.Wkwestiigłównychosiągnięćteoretycznychsocjolingwistykipolitycznejdolat80.XXwieku
zob.też:M.Głowiński(oprac.),Językispołeczeństwo,Warszawa1980.TamfragmentypracE.Benve-
niste’a,D.Hymes’a,B.Bernsteina,B.Gołowina,D.Crystala,E.Haugena,J.Fishera,W
.Rozencwejga,
R.Robin,J.Sterna,O.Reboula,L.Spitzera.
28
AdamMickiewiczUniversityPress©2021