Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Onarodach
17
Dladrugiegoitrzeciegorozumieniasamostanowieniatowymie-
nionewpunkciepierwszymposiadaznaczeniefundamentalne.Jest
onopierwotnezarównowporządkunlogicznym”jakiwporządku
nhistorycznym”(przynajmniejwzakresieproklamacji).Niemniejza-
czniemytuodwyjaśnieniaróżnicymiędzyniepodległościąasuweren-
nością.
Przezniepodległośćrozumiesiętustanformalno-prawny.Przez
suwerenność–możliwośćfaktycznegodecydowaniaowłasnymlosie
zuwzględnieniemwszystkichograniczeńwynikającychzglobalne-
gocharakteruwzajemnychwspółzależnościpolitycznych,gospodar-
czychikulturowychwświeciedzisiejszym.Przytakimrozumieniu,
przykładowo,Litwajestkrajemaniniepodległym,anisuwerennym,
Polskajestkrajemniepodległym,leczniesuwerennym,Hiszpania
jestiniepodległaisuwerenna,zaśSzkocjajestsuwerenna,alenie
niepodległa.
WEuropiepraktyczniezdylematemprawadosamostanowie-
niastykamysięniewtedy,gdymowaoFrancuzach,Węgrachczy
Ormianach,alewtedy,gdymowaoKorsyce,Galicji,krajuBasków.
Wszystkienmożliwości”tegodylematuujawniająsiępozaEuropą,po-
czynającodQuebecu,poprzezSeszele,anaPołudniowychMolukach
kończąc.Niepotrafimysformułowaćreguły,wedlektórejwolnoby
nambyłopowiedzieć,żePolacy,NorwegowielubJapończycysąna-
rodamiinależyimsięprawodosamostanowienia,natomiast(itu
możnasobiewstawićdowolneprzykłady)narodaminiesąiprawodo
samostanowieniaimnieprzysługuje.
Źródłotychkłopotówzdajesiębyćnastępujące:mowarzeczjasna
oźródłachintelektualnych,aniedoraźniepolitycznych.
Prawodosamostanowieniajestprawemmoralnym.Znaczyono
tyle,iżkażdaspołeczność,którauznasięzanaród,maprawodonie-
podległościisuwerenności.Cowięcej,jesttoprawowyłączniesamo-
przyznawalne.Prawodobycianarodemkażdaspołecznośćprzyznaje
samasobie.Jakoprawomoralneniemożeonoznaćwyjątków,ani
ograniczeńodwołującychsięnp.dohistorii.Historiajestargumentem
zawodnyminieprecyzyjnym(przynajmniejwdanymprzypadku).
Historycznewięzipoprzedzająceukształtowaniesięwspółczesnego
naroduwłoskiegosięgająbezporównaniadalejwsteczniżanalo-
gicznewięziwprzypadkuArgentyny,trudnojednakpowiedzieć,by
więźnarodowawłoskabyłamocniejszaodargentyńskiej.
