Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niowychwymiarówcząsteczki,występująsilnesiłyodpychające,spowodowane
wzajemnymoddziaływaniemchmurelektronowych.
Siłyprzyciąganiamiędzycząsteczkami,zwanerównieżsiłamidyspersyjny-
mi,sąpochodzeniaelektrycznego.Ichprzyczynąjestwzajemneoddziaływanie
spolaryzowanychcząsteczek.Cząstkispolaryzowaneprzyciągająsięwzajemnie.
Jużniewielkieprzesunięcieładunkudodatniegoiujemnegowcząstceprowadzi
dojejpolaryzacji,zmieniającjąwdipolelektryczny.Każdacząstkapolaryzujesię
wzewnętrznympoluelektrycznym.Zewnętrznympolemelektrycznymmożebyć
poleelektryczneinnejcząstki.Zbliżającesiędosiebiedwiecząsteczkiwzajem-
niesiępolaryzują-efektemtegojestustawienieładunkówróżnoimiennymizna-
kamidosiebie.Takiewzajemniespolaryzowanecząsteczkirównieżsięprzycią-
gają.Siłaprzyciąganiajestodwrotnieproporcjonalnadosiódmejpotęgiodległo-
ściF~1/r7(por.równ.(1.27-3),wtedywartośćn=6).
WiązaniavanderWaalsamiędzycząsteczkamizwanesączęstowiązaniami
wtórnymi,dlaodróżnieniaodwiązańpierwotnych(jonowychikowalencyj-
nych).Siłyprzyciąganiawystępująmiędzycząstkamibędącymichwilowymidi-
polami(powstałymiwwynikuchwilowejpolaryzacjicząsteczkizgodniezwy-
żejopisanymmechanizmem)lubmiędzycząsteczkamibędącymidipolamitrwa-
łymi(cząsteczkiowiązaniachkowalencyjnychspolaryzowanych,np.cząsteczki
wody).EnergieprzyciąganiasiłamivanderWaalsasąstosunkowoniewielkie,ale
znaczniewiększewprzypadkudipolitrwałych(przykładH
2O-21kJ/mol)niż
wprzypadkudipolichwilowych(przykładAr-0,99kJ/mol).
WiązaniavanderWaalsawystępujączęstoobokwiązańkowalencyjnych,np.
wiążązesobącząsteczkipowstałenaskutekkowalencyjnychwiązańatomów-
wwynikupowstajestanciekły.Siłytepowodująrównieżskraplaniegazówszla-
chetnych.
1.31.Działaniusiłmiędzycząsteczkowych,dążącychdoskupianiacząsteczek,
przeciwdziałająruchycieplnetychcząsteczek.Stądstanskupieniasubstancjiza-
leżyodwzajemnegostosunkuenergiipotencjalnejodpowiadającejprzyciąganiu
międzycząsteczkowemudoenergiikinetycznejruchucieplnegocząsteczek.
Przydostateczniewysokiejtemperaturzeprzeważaenergiakinetycznaru-
chucieplnegocząstekiciałoprzybierapostaćgazową.Niezwiązanezesobą
siłamimiędzycząstkowymicząsteczkigazuwchaotycznymruchucieplnym
zderzająsięześciankaminaczynia,wywołujączjawiskoodczuwanejakoci-
śnieniegazu.
Oziębienieciałalotnegoprowadzidoprzewagisiłmiędzycząsteczkowych
izmianystanuskupieniaciałazlotnegonaciekły.Dalszeoziębianieprowadzi
dodalszegozbliżeniaisilniejszegopowiązaniacząsteczek,przyczymnajczę-
ściejnastępujeichprzestrzenneuporządkowanieiutworzeniestrukturykrysta-
licznej.
34
