Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Międzymatematykąapoezją
15
ne,naukihistoryczne,filozofianaukowa).14Wyróżniasięteżczasami-jakopiąty
dział-naukikompleksowe(np.informatyka,naukoznawstwo,cybernetyka,teoria
komunikacji,ogólnateoriaukładów),którestojąnapograniczunaukformalnych
iempirycznych.Napodstawietegopodziałumożnateżwyróżniaćnaukistykowe,
powstającenapograniczuinnychdziałów,inaukikompleksowe,łączącebadanie
aspektówzjawisk,rozpatrywanychrozłącznieprzezinnenauki.
Wzakresienaukempirycznychteoretycznenaukispołeczneodróżniaodprzy-
rodniczychcharakterzjawiskbędącychprzedmiotemichzainteresowania.Nauki
społeczneinteresująsięzbiorowościamiludzkimiiczłowiekiemjakoistotąspo-
łeczną,przyrodnicze(fizyczneibiologiczne)natomiasttonaukioprzyrodzienie-
ożywionejimateriiożywionej.
Jestsprawądyskusyjną,nailekryteriumprzedmiotoweprzypodzialenauk
empirycznychnaspołeczneiprzyrodniczejestnieuchronniezwiązanezkryte-
riummetodologicznym,awięcczyinnyprzedmiotbadaniawymagawsposóbko-
niecznyodmiennychmetodbadawczych.Możnawtejkwestiizająćdwaskrajne,
wykluczającesięnawzajemstanowiska.Naturaliściniedostrzegająpowodówdo
wyodrębnieniametodologicznegonaukspołecznychipostulująstosowaniewnich
metodnaukprzyrodniczych,szczególniefizycznych.15
NaprzykładMiltonFriedmanwswychEssaysinPositiveEconomicsstwierdził,
żenpozytywnaekonomiajest,albomożebyć,obiektywnąnaukądokładniewtym
samymsensiejakkażdanaukaprzyrodnicza.Oczywiściefakt,żeekonomiazajmuje
sięwzajemnymirelacjamizachodzącymipomiędzyludźmiito,żebadaczjestsam
zarazemczęściąprzedmiotubadańwbardziejznaczącymstopniu,niżmatomiej-
scewnaukachprzyrodniczych,rodziszczególnetrudnościwosiąganiuobiekty-
wizmuijednocześniedostarczabadaczowiwnaukachspołecznychpewienrodzaj
danychnieosiągalnychwnaukachprzyrodniczych.Aleteokolicznościniepowo-
dują,wedługmnie,fundamentalnejróżnicypomiędzyobydwomagrupaminauk”
16
.
14Innypodziałnauktonaprzykładopartynakryteriummetodologicznympodziałnanauki
dedukcyjne,indukcyjneiindukcyjno-dedukcyjne.Ekonomięumieszczasięzazwyczajwśródtych
ostatnich.Wtymkontekścienpoto,byrealizowaćswą»naukowość«,ekonomiapowinnaspełniać
następującewarunki:1)tworzenieobrazurzeczywistościzgodnego(morficznego)ztąrzeczywistoś-
cią(...);2)posiadaniesystemulogicznegomorficznegozlogikąrzeczywistości(...);3)formułowanie
systemutwierdzeńpowiązanychwedługzasadtejlogiki(ł).”J.Żyżyński,Ogólnametodologianauk
aekonomia-krytykaipostulaty,nEkonomista”1988,nr5,s.807.
15
Por.J.Surma,Istotapodejścianaturalistycznego,w:K.Kuciński,Metodologianaukekonomicz-
nych.Dylematyiwyzwania,Difin,Warszawa2010,s.150-161.
16M.Friedman,EssaysinPositiveEconomics,UniversityofChicagoPress,Chicago1953.Por.
analizategozagadnieniaw:B.Czarny,Pozytywizmasądywartościującewekonomii,OficynaWy-
dawniczaSGH,Warszawa2010.
Meandry_AG+str_rozdz.indd15
1/19/1215:30PM
