Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Meandryprawakarnegoikryminalistyki
OznaczeniuświętychgajówuPrusówówcześnikronikarze,pozajużwspo-
mnianymAdamemBremeńskim,wzmiankowaliniejednokrotnie.Przykładowo
PiotrzDusburga12,kronikarzkrzyżackipiszącyokoło1326r.,poświadczyłist-
nienieświętychgajów,gdzieaninierąbanodrew,aninieorano,aniniełowiono
zwierzyny,aniteżniktniepowołanywejśćtamnieśmiał(nawetksiążęlitewski
Mendog13).
Reasumując,uznaję,żeprzyczynąukaraniaWojciechabyłnajpewniejświęto-
kradczyczynpolegającynanaruszeniuprzezbiskupaświętościgaju14.
1.2.Przestępstwaprzeciwporządkowipublicznemu
Ztakimprzestępstwemmamydoczynieniawprzypadkumisjiśw.Brunona.
Wpierwkrótkainformacjaoprzebiegumisjitegobiskupaijegotowarzyszy,zna-
nejzkilkuprzekazówźródłowych,mianowiciekronikiThietmara,przekazuPiotra
DamianiegoipóźniejszejrelacjiuczestnikamisjiWipertaorazwspółczesnych
roczników,jakteżkronikiAdemarazChabannes15.Brunonnapoczątku1009r.
udałsiędoPrus.Tutajpospektakularnym(zainscenizowanymwporozumieniuze
starszyzną)przedstawieniuwformiepojedynkukultuchrześcijańskiegozpogań-
skimibożkamiwpróbieogniaudałomusięnawrócićwodza(nkróla”)Nethimera
imieszkańcówjegojednostkiterytorialnej.Brunonniepoprzestałnatymnie-
wątpliwymsukcesieiprowadziłmisjędalej,wtedynsprzeciwilisiętemutubylcy,
agdyondalejnauczałEwangelii,schwytaligo”16.Jakwynikałobyztegoprzekazu
Thietmara,niemógłtobyćterenpodległyNethimerowi,boonprzecieżprzeszedł
nanowąwiaręzaogólnązgodąwiecu.Przypomnę,żedecyzjepodjęteprzezwiec
byłyprzecieżsurowoprzestrzegane,ananieposłusznychspadałyciężkiekary,na-
wetniewykluczająckaryśmierci.
ZatemposukcesiewziemiNethimeraBrunonwrazztowarzyszamiruszył
dalej,adokładniejwedługmojejinterpretacjinaLitwę,dalejgłoszącewange-
lię.Spotkałosiętozesprzeciwemtubylców,zapewnewyrażonąpoprzezdecyzję
wiecuigdyBrunonnadalprowadziłakcjęmisyjnąschwytanogoiukaranowraz
12
PetrusdeDusburgk,ChronicaterraePrussiae,ed.J.WentaetS.Wyszomirski,MPH.
Novaseries,t.XIII,III,5,Kraków2007.
13
A.Brückner,StarożytnaLitwa.Ludyibogi,Olsztyn1984,s.155
14
Takaprzyczynaśmiercimisjonarzafunkcjonowałajużdawniejwhistoriografii,
począwszyodJ.Voigta(GeschichtePreussensvondenältestenZeitenbiszumUntergange
derHerrschaftdesDeutschenOrdens,Königsberg1827,Bd.1,s.271).
15
Natentematszerokowypowiedziałemsięiuzasadniłemswojestanowiskowpracy
G.Białuński,Misjaprusko-litewskabiskupaBrunonazKwerfurtu,Olsztyn2010,natej
pracyopieramsięwniniejszymartykule.
16
DieChronikdesBischofsThietmarvonMerseburgundihreKorveierUebertreibung,
hg.vonR.Holtzmann[w:]MonumentaGermaniaeHistorica.ScriptoresrerumGermani-
caruminusumscholarum.Novaseries,Bd.IX,Berlin1935,VI,95,s.388:primoabin-
colisprohibeturetpluseuvangelizanscapitur;polskietłumaczenieKronikaThietmara,
tłumaczenie,wstępiprzypisyM.Z.Jedlicki,posłowieK.Ożóg,Kraków2005,s.168.
