Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
G.Białuński,KaraśmierciuPrusówiLitwinównaprzykładzie...
31
zbieżnegoprzykładudostarczażywotśw.OttonazBambergu.Otokapłan
pogańskizWołogoszczy(Wolgast)przebranyzajednegozbogówzapew-
niał,żetylkoichwiaranpokrywałąkitrawą,alasyliśćmi,zapewniazbiory
napolachinadrzewach[orazdaje]płodnośćbydłu”47.Wspomnianemujuż
biskupowiBertoldowizarzucono,żestałsięprzyczynąubóstwa48.Zaśwcza-
siemisjiAnsgarawSzwecjipojawiłsięczłowiek,którywimieniubogów
przestrzegałmieszkańcówprzedprzyjęciemnowejwiaryiprzypominał,
żetoimwłaśniezawdzięczalidotychczasowąobfitośćipokój49.Nicniewie-
myoutopieniuciałtowarzyszyBrunona,choćjeśliuciętoimgłowy,tonale-
żyprzypuszczać,żerównieżwrzuconojedorzeki.
5.Wnioski
Powyższerozważanianiewyczerpujątematu,przynosząjednakpewnewnio-
ski,któreuzupełniająnasząwiedzęlubpotwierdzajądotychczasoweustalenia.
DokataloguprzyczynkaraniaśmierciąprzezPrusówiLitwinównależyzaliczyć
przestępstwoświętokradztwaorazprzestępstwaprzeciwporządkowipubliczne-
mu(równoznacznezprzestępstwemprzeciwboskiemuporządkowi).Wyrokkary
śmierciorzekanybyłnawiecu,jednakwsytuacjinagłej,jakprzyłapaniewinnego
nagorącymuczynkuczypodczasucieczkimożnabyłokaraćbezdecyzjiwiecu
sądowego.Egzekucjęwyrokuprzeprowadzałwódzlubkapłanzudziałemzbrojnej
drużyny.Odbywałasięonapublicznieawsytuacjinagłejbezświadków,alewspe-
cjalniewybranym(zapewneuświęconym)wnajbliższejokolicymiejscu,takimjak
np.wzgórze.Karybyłykumulowane,alenieprzypadkowe.Wymagałyokreślonego
postępowania(rytuału)zaokreśloneprzestępstwo.Karastanowiłarównocześnie
(wredakcjikrótszej);polskietłumaczenieWkręgużywotówświętegoWojciecha…,wyd.
cyt.,s.123.WPassiosanctiAdalperti,s.64-65padaoWojciechudosadnawypowiedź:
eumessequipopulumaquariasubmersionepessumdaretloquebatur;nosquesimili
modoperdereuenerat(njest[on]tym,któryprzynosinieszczęścieludziom,zanurzając
ichwwodzieiże:Nasprzybyłzgubićwpodobnysposób”).Por.zbliżonązmojąinter-
pretacjętegowydarzenia,J.Banaszkiewicz,Dwiescenyzżywotówizżyciaśw.Woj-
ciecha:misjonarziwiecPrusów,martyriumbiskupa[w:]W.Iwańczak,S.K.Kuczyński
(red.),Ludzie,kościół,wierzenia.StudiazdziejówkulturyispołeczeństwaEuropyŚrod-
kowej,Warszawa2001,s.86-87.
47
Herbord,Dialogożyciuśw.Ottonabiskupabamberskiego,wyd.J.Wikarjak,
K.Liman,MPH.Novaseries,t.VII,cz.3,Warszawa1974,III,4,s.156:vestioetgrami-
nibuscamposetfrondibusnemora;fructusagrorumetlignorum,fetuspecorum,tłumaczenie
zaP
.Urbańczyk,Władzaipolitykawewczesnymśredniowieczu,Wrocław2000,s.150.
48
HeinriciChroniconLivoniae,lib.II,c.2,s.9:egestatemadventussuicausamesse
improperabant.
49
VitaAnskariiauctoreRimberto,ed.G.Waitz[w:]ScriptoresrerumGermanicarum
inusumscholarumexmonumentisGermaniaehistoricisrecusi,Hannoverae1884,c.26,
s.56;J.Banaszkiewicz,Dwiesceny...,wyd.cyt.,s.87.
