Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W
.Cieślak,Ustawowypodziałipropozycjaklasyfkacji...
47
sprzężonyjestznowąsystematykąkar:przestępstwadzielononaciężkiezbrodnie,
zaktórewymierzanokaręśmiercialbokarymutylacyjne—tzw.karynnagardle”
innaręku”—StrafenamHalsundHandorazzawykroczenie(Frevel),którepo-
ciągałyzasobąsankcjewpostacichłostylubpiętnowania(tzw.karynnaskórze”
innawłosach”—StrafenamHautundHaar)albokaryhańbiące,jaknp.pręgierz,
zakuciewdybyczynoszeniekamieni.
SystematyzacjakarpostępowałaipowejściuwżycieConstitutioCriminalis
Carolina,zgodniezktórąodrzuconomożliwośćwykupieniasięodkary,coustabi-
lizowałosankcjekarnenadłuższyczaswukładzie:karynażyciu(tj.zwykłaikwa-
lifikowanakaraśmierci),karymutylacyjne,mającecharakterodzwierciedlający,
karycielesne,karynaczci,karymajątkoweorazporazpierwszy,karapozbawienia
wolnościwkilkupostaciach(osadzeniewwieży,następnie—więzienie,deporta-
cja,zesłanie)8.Dalszezmianyustąpiłyjużwokresiewielkichkodyfikacjiokresu
oświeceniaiXIXwieku.
WpodobnymsystemiewystępowałasystematyzacjakarwPolsce,którawostat-
nichlatachistnieniaRzeczypospolitejObojgaNarodówmiałapostaćnastępującą:
karaśmierci,infamia,wyrugowanieiwydalenie,karaścieśnieniawolności(wfor-
machosadzeniawwieży,umieszczeniewdomupracyprzymusowej,umieszczenie
wdomupracypoprawczej,karymajątkowe[konfiskata,grzywna],karycielesne,
karynaczci,utrataprawigodności)9.
PoupadkuIRzeczypospolitejdawnepolskieprawokarnezostałozastąpione
przezustawykarnepaństwzaborczych.Wzaborzeaustriackimobowiązywałyko-
lejno:dawneprawopolskie(od1772do1787r.),powszechnaustawakarnaJózefa
IIz1787r.(ConstitutioCriminalisJosephina);ustawakarnadlaGalicjiZachodniej
z1796r.;Kodeksfranciszkański,tj.ustawakarnazazbrodnieiciężkieprzekrocze-
niapolicyjnez1803r.(ConstitutioCriminalisFranciskana)oraznakoniec,usta-
wakarnaaustriackaozbrodniach,występkachiwykroczeniach(UKA)z1852r.
(DasAllgemeineStrafgesetzüberVerbrechen,VergehenundUebertrtungen).Należy
podkreślić,iżFranciskanaobowiązywałanaterenachIzaboruaustriackiegooraz
wWolnymMieścieKrakowiedo1852r.10,natomiastnaterenachIIzaboruau-
striackiego,wtzw.NowejGalicjido1818r.WreszcienaskrawkachSpiszuiOrawy
do1878r.obowiązywałwęgierskikodekskarny.
Naterenachzaborupruskiegoobowiązywałnajpierwod1794r.Landrecht
Pruski,któryw1851r.zastąpionyzostałprzezpruskiKodekskarny,atenzkolei
przezKodekskarnyRzeszyNiemieckiejz1871r.(zmocąod1stycznia1872r.,
N.K.K.).PrawokarnePrusiAustriiobowiązywałotakże,stosowniedozasięgu
IIIzaborukażdegoztychpaństw,naobszarzenajpierwKsięstwaWarszawskiego,
8
T.Maciejewski,Historiapowszechnaustrojuiprawa,Warszawa2007,s.477.
9
J.Warylewski,Kara…,wyd.cyt.,s.124-126,którypowołujesięwtejmierze
naustaleniaJ.MakarewiczaiJ.Rafacza.
10
L.Pauli,Austriackikodekskarnyz1803r.wWolnymMieścieKrakowie,cz.I,Kra-
ków1968;cz.II,Kraków1970.
