Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Aksjologiajakodyscyplinafilozoficznazajmującasięteoretycznymibadaniami
nadwartościamipowstałanapoczątkuXXw.,przyjmujączaprzedmiotswojego
zainteresowaniadociekanianatematróżnychtypówwartości,którestanowiły
uprzednioobiektzainteresowaniainnychdyscyplinfilozoficznych,jaknp.etyka
czyteżlogika,awcześniejjużobecneuArystotelesawjegofilozofiipraktycznej.
Związekrozważańisporówaksjologicznychzcodziennymżyciemipostępowa-
niemludzkimsprawia,żeaksjologia–wodróżnieniuodchociażbyontologiiczy
teżepistemologii–stajesiębliskaprzeciętnemuczłowiekowiiproblemom,jakie
przednimstawiacodzienność3.Tymsamymdorobekfilozofii–określanejmianem
matkinauk–stanowiswoistyfundamentwieloaspektowychrozważańdotyczących
wartości,wtymsposoburozumieniatejkategoriinagruncienaukekonomicznych.
Ingardenowskierozważaniaaksjologicznewskazująnakilkaistotnychkwestii
determinującychtakżeekonomicznysensisposóbrozumieniawartości.Wtym
kontekścienależywszczególnościwskazaćnadwiepowiązanezesobąkwestie4:
związekwartościzjejnosicielemorazwysokośćiznakwartości.
Odnoszącsiędopierwszejzwymienionychkwestii,należyjużnasamym
początkupowtórzyćzaR.Ingardenem,że„wartościniesąnigdyczymśosobnodla
siebieistniejącym,leczzawszesąwartościączegoś(…).Tymsamymwartośćjest
zawszeniesamodzielnawstosunkudoprzedmiotu,któremuprzysługuje”5.Wten
sposóbautorwskazujenaimmanentnyzwiązekpomiędzywartościąajejnosi-
cielem–czymśwartościowym,coimplikujekoniecznośćłącznegotraktowania
wartościijejnosiciela.Nosicielewartościmogąprzyjmowaćdowolnąpostać–
materialnąiniematerialną,osobowąinieosobową,mogątobyćtakżezdarzenia,
procesy,działaniaorazstanyrzeczy.Jesttobezpośredniozwiązanezprzedmio-
towymsensemwartości,odnoszącymsięwłaśniedojejnosiciela,czyliczegoś,
czemujestprzypisywanaokreślonawartość6.Dopełnieniemprzedmiotowego
znaczeniawartościjestjejujęciepodmiotowezwiązaneztraktowaniemwartości
jakopodmiotudziałańcelowych,atymsamymceluludzkiegodziałania7.Wten
3Natenaspektaksjologiizwracauwagęm.in.J.Woleńskiwopracowaniu:Wartości:między
filozofiąadoświadczeniempotocznym–http://humanizm.free.ngo.pl/wolenski2.htm(30.07.2010).
4Zagadnieniate,wświetleaksjologicznychrozważańR.Ingardena,omawiaC.Porębski
wpracy:Conampowartościach?OśrodekMyśliPolitycznej–KsięgarniaAkademicka,Kraków
2001,s.75–85.
5R.Ingarden,op.cit.,s.224.
6J.Tischnerposługujesięwtymkontekścieokreśleniem:„rzecz,którejprzysługująjakieś
wartości”.Zob.J.Tischner,Myśleniewedługwartości,SpołecznyInstytutWydawniczy„Znak”,
Kraków1981,s.483.
7J.Duraj,Wkierunkuorientacjiwartościującejdziałalnośćprzedsiębiorstwa[w:]Wartość
przedsiębiorstwa–zteoriiipraktykizarządzania,red.J.Duraj,WydawnictwoNaukoweNovum,
Płock2001,s.19i23.
