Содержание книги
перейти к управлению читателемперейти к навигацииперейти к деталям бронированияперейти к остановкам
24
odczuwanąwczasiejegokonsumpcji30.Tymsamymwartośćwymiennadobrajest
tylkorezultatemposiadaniaprzeznieokreślonejużytecznościbędącejwzwiązku
ztymniezbędnymelementemtworzącymwartość.WtensposóbJ.-B.Sayjest
uznawanyzajednegozprekursorówrewolucjimarginalistycznej,nagrunciektórej
powstałwekonomiinurtsubiektywno-marginalistyczny.Stałsięonzarazem
zaczątkiemtrzechszkółwekonomii:szkołyaustriackiej,szkołymanchesterskiej
orazszkołylozańskiej31.
PoczątkipowstanianowejteoriiwartościzwiązanesązosobąC.Mengera
ijegokoncepcjąkrańcowejużyteczności,którastworzyłafundamentdlateorii
wartościopartejnaoczekiwanejużyteczności32.Maksymalizacjaużyteczności
stajesiętutajfunkcjącelu,którejrealizacjipodporządkowujesiękonieczność
optymalnegozaspokojenianieograniczonychludzkichpotrzebwoparciuoogra-
niczoneśrodki,jakimiwtymceludysponujemy33.
Paradygmatkrańcowejużytecznościjestwtejsytuacjinietylkopodstawowym
elementemimplikującymwartośćdóbr,aletakżewyznacznikiemcałegoprocesu
gospodarowania.Znalazłonswojeodzwierciedleniezarównowpracachuczniów
inastępcówC.Mengera,doktórychzaliczasięE.vonBöhm-BawerkaiF.von
Wiesera,jakiwpracachprzedstawicielidwóchpozostałychośrodkówrewolucji
marginalistycznej:W.Jevonsa(szkołamanchesterska)orazL.WalrasaiV
.Pareto
(szkołalozańska)34.Rosnąceznaczenieteoriiwartościopartejnakoncepcjikrań-
cowejużyteczności,zjakimmieliśmydoczynieniapocząwszyoddrugiejpołowy
XIXw.,związanebyłozjednejstronyzezmianamiwfunkcjonowaniuprzed-
siębiorstw(rewolucjaprzemysłowa,rewolucjanaukowo-techniczna)izmianami
rolizasobówpracywichdziałalności,zdrugiejzaś–zrozwojemrynkufinanso-
wego(wtymrynkukapitałowego)orazpowstaniemteoriirynkówefektywnych,
awszczególnościjejwpływemnasposóbpostrzeganiaikryteriaocenywartości35.
PerspektywapoczątkuXXIw.związanam.in.zezmianamiwzakresieroli
iznaczeniawewspółczesnejgospodarceposzczególnychrodzajówzasobów
gospodarczych(wtymzasobówpracy),jeszczesilniejdowodziobecniegłównej
rolinurtuopartegonasubiektywnejużytecznościjakopodstawyrozwojuekono-
micznejteoriiwartości.
30R.Bartkowiak,op.cit.,s.49.
31R.Bartkowiak,op.cit.,s.90–91.
32A.Karmańska,Wartośćekonomicznawsystemieinformacyjnymrachunkowościfinanso-
wej,Difin,Warszawa2009,s.140–142.
33R.Bartkowiak,op.cit.,s.91–92.
34Ibidem,s.90–91.
35F.S.Mishkin,Ekonomikapieniądza,bankowościirynkówfinansowych,Wydawnictwo
NaukowePWN,Warszawa2002,s.852–856.
