Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Biblijneplagiizarazynatlepodobnychwzmianek
wźródłachstarożytnych
AnnaMariaWajda
Motywplagiizarazyjestbezdyskusyjnieczęściądługiejliterackiejtradycji,
ajegoobecnośćmiałazazwyczajzachęcićczytelnikówdogłębszejrefleksjina
tematulotnościżyciaipogłębićlękprzedzagrożeniemepidemiologicznym.Po-
nadtocechującejenagłośćwybuchu,szybkośćrozprzestrzenianiasięorazduża
liczbaofiarśmiertelnychpowodowały,żewzbudzałyonezarównolęk,jakizain-
teresowanie.Wstarożytnymświecieludziedoświadczaliplagizarazbezpośred-
niobądźbyliodbiorcamigroźnychopowieściostrasznychefektachepidemii.
Podczasszerzeniasięzarazyniejednokrotniejedynymiśrodkamiratunkubyła
ucieczkaiunikaniekontaktuzzarażonymi.Brakfachowejwiedzymedycznejna
tematetiologiidanejchoroby,sposobujejprzebieguwokreślonymśrodowisku
iskutecznychlekarstwprzyczyniałsiębezwątpieniadowzrostuwiarywnad-
przyrodzonepochodzenieepidemii.Postrzeganiezarazylubplagijakokaryze-
słanejzagrzechylubwystępkipojawiasięwnajstarszychtekstach,tworzących
podwalinykulturyZachodu,awięcwBiblii(np.Wj9,14;Lb11,33),wIliadzie
Homera(KsięgaI)czywosnutejnakanwiemituorodzieLabdakidówtragedii
Sofoklesapt.KrólEdyp,którejakcjarozpoczynasięodzarazywTebachiprób
przebłaganiabogów,bypomogliprzezwyciężyćtęklęskę.
Naszawiedzanatematdawnychepidemii,wznaczeniumedycznym,jestra-
czejskromna.Podejmującsiętruduzbadaniawzmianeknatematstarożytnych
zaraziplagzawartychwpochodzącychztegookresudziełach,natrafiamyna
pewneograniczenia.Sąnimijęzykźródełiówczesnaterminologiaużytawnich
doscharakteryzowaniaepidemii.Jednocześnienależytakżepamiętać,żespisy-
waniutychtekstówprzyświecałyzupełnieniemedycznecele,dlategojedynieod
spostrzegawczościidociekliwościichautorów,jakteżdokładnościwsporządza-
niurelacjinatematchoróbzakaźnychzależyjakośćprzekazywanychinformacji.
WBiblii,azwłaszczawStarymTestamencie,wzmiankowanesąplagiizara-
zy,alezewzględunasakralnycharaktertworzącegojązbioruksiągprezentowa-
nesązazwyczajwkluczureligijnymiukazywanejakokaraBożazapopełniane
grzechy.PrzykłademjesthistoriawyjściaIzraelitówzEgiptu.Narracjabiblijna
ukazuje,iżnastąpiłoonowskutekdziesięciuplag,którychopisorazwyjaśnie-
nieokolicznościichzaistnieniaznajdujemywKsiędzeWyjścia(Wj7,14-13,16).
Chociażopowiadanieotychwydarzeniachmazazadanienietyleukazaniecho-
róbjakotakich,ilepodkreślenieceluteologicznego,toużytatuterminologiajest
dosyćprecyzyjnaiwskazuje,żeówcześniludziemielijużwcześniejdoczynienia
zepidemiami,określanymiwwiększościprzypadkówjakoplagiizarazy.Skut-
kowałototym,żeprzywołanietychterminówwzbudzałowodbiorcachdanej
