Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
datującychsięodobaleniaostatniego
cesarzazachodniorzymskiego,właśnie
społeczeństwaśredniowieczneświetnie
przygotowałygruntnaprzyjęcierenesan-
su.Wtedyprzecieżpowstaływspaniałe
uniwersytetynapołudniuizachodzie
Europy,aleteżwKrakowiew1364r.
Odtamtegoczasukultywowanesątra-
dycjeakademickie,asystemorganizacji
uniwersytetówprzetrwałzpowodze-
niemdodziś.
Otwarciekrakowskiejwszechnicy
byłopunktemzwrotnymwdziejach
polskiejcywilizacji,stałosiękołemzama-
chowymdlarozwojumyślinaukowej,
sprzyjającymujawnieniusięwybitnych
umysłów.Bylitoludzienietylkorodem
zpolskiejziemi,aleiprzybywającyzcałej
Europyiwspółtworzącydorobeknauko-
wykraju,doktóregoprzybyli.Dotyczyło
towszystkichdziedzinnauki.Wkrótce
uniwersytetstałsięostojątolerancji,nie-
zależnościiswobody.Autonomiaszkoły,
naśladującazwyczajewłoskichuniwersy-
tetów,przetrwaładokońcawolnejRzecz-
pospolitej,pomimomocnychzakusów
Kościołanaograniczenieswobódakade-
mickich.
WksiążceodnajdzieCzytelnikinfor-
macjenp.oJanieSmerze‒pierwszym
polskimlekarzudziałającymwXstu-
leciu,pierwszymdoktoraciemedyka
zPolski‒Ajmeryka,w1307r.,opierw-
szychoperacjachusuwaniakamienimo-
czowychwXIVw.,ousunięciukamieni
ukronikarzaJanaDługosza.Będącieka-
wostkiocieszącychsięmiędzynarodową
sławąuczonychśredniowiecza,takich
jakWitelon,TomaszzWrocławia,Jan
Stanko,czyteżinformacjeolekarzu
BartłomiejuBoreszewskim,któryprze-
biegłościąizabiegamidyplomatycznymi
nadworzekrzyżackimprzyczyniłsiędo
sukcesuzbrojnegowojskJagiełłypod
Grunwaldem.
Dlazrozumienialosówmedycyny
niemogłozabraknąćomówieniakie-
runkówfilozoficznychśredniowiecza,
filozofiiprzyrodywepocerenesansu
ipodstawfilozoficznychpóźniejszej
medycyny–czasówkontrreformacji.
Womówieniurenesansuszerzejpotrak-
towanowybitnychuczonych,jakMaciej
zMiechowa,WojciechOczko,Sebastian
Petrycy,JózefStruś,JanSolfa.Ichdzia-
łalnośćicennedzieławysokoplasowały
polskidorobeknaukowynatleeuropej-
skim.Niezwykłewydająsiędokonania
lekarza,alchemikaiwizjoneraMichała
Sędziwoja,którywpoczątkachwieku
XVIIzdołałdoświadczalniewytwarzać
tlen,określićjegorolęwprzyrodzie,wy-
przedzającwtymzakresieinnychbada-
czyoponadpółtorawieku.Jegoteżnie
mogłozabraknąćwśródtychnajwybit-
niejszych.
Ważnymdziałemjestomówienieza-
grożeńepidemiologicznych‒dżuma,
ospa,kiłaiinnezakaźnechorobyprzez
wiekidziesiątkowałymiasta,pogrążając
społeczeństwowgospodarczejzapaści,
prowadzącdozubożeniawszystkich
dziedzinżycia.Szczególnieważneokaza-
łysięzmaganiapolskichlekarzyzepide-
miąkiły‒wtymzakresienaszuczony
WojciechOczkookazałsiędoskona-
łymekspertem,wyprzedzającymswymi
osiągnięciamiwielueuropejskichprakty-
kówiautorówrozprawnaukowych.Lud-
nośćzamieszkującaterytoriumpierwszej
Rzeczpospolitejucierpiałasporozpowo-
duwojen,nawracającegogłodu,powodzi
PRZEDMOWA
IX
