Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
fizyczna,protofizyka.Pytamywniejopoczątekświata.Początektostart,obiekt-punkt
zero
1.To,cowyjściowe.To,odczegowszechświatsięzaczął,araczejto,cojestprzed
początkiem.Dlategopytanieopoczątektoprzedewszystkimpytanieoto:
•cojestnapoczątku;
•cojestprzedpoczątkiem;
•copotem?Czyli,cojestwtedy,gdypowstajeto,cofizyczne?
Presupozycjątychpytańjestprzekonaniemetafizyczne(niegdyśpowszechne),że
uniwersumfizyczneniejestmetafizyczniedomknięte,żemusibyćjakaśracjaca-
łejtejszczegółowości
2.Racjątąjestalboczynnikzewnętrzny,istotnieróżny
odtego,cofizyczne,alboczynnikwewnętrzny,tkwiącywtym,cotworzyświat.Myśląc
tak,poszukujemyLogosu–Słowa,któremamocstwórczą,bądźporządku,któryjest
źródłemładukosmicznegoiktóregoprzejawemwnaturzesąprawaprzyrody.
Bóg
SzukamyBogaNatury.„Bógfilozofówimyślicieliwiążesięz[...]metafizycznymi
pytaniamioporządekontologiczny,początekświataiźródłobytu”
3.
PojęcieBogatworzysięconajmniejnaosiemsposobów
4:
•wedługdorozumowanegoporządku–Bógjestbytemnajdoskonalszym,wszech-
wiedzącyminieskończonym;
•wedługistoty–Bógjestpodmiotemnajdoskonalszychjakości(perfekcji);
•wedługnaczelnychidei–BógjestnajwyższąPrawdą,DobremiPięknem;
•wedługzasad–Bógjesttwórcąporządkuświata;
•wedługposzczególnychwładz–Bógjestpodmiotemdoskonałychwładz:mocy,
woli,wiedzyiintelektu;
•wedługŚwiata–Bógjeststwórcąświata;
•wedługboskiejnatury–Bógjestsubstancjąbezcielesną;
•wedługobecnościwświecie–Bógjestsprawiedliwością,opatrznościąiprzezna-
czeniem.
BógprotofizykitoBógujętywperspektywiekosmogonicznej.Czyświatjeststwo-
rzony?Jeślitak,towprzekonaniuwielumusiistniećStwórca.Jakijestwtedyjego
udziałwdzielestworzenia?
ŚwiattoKosmos,twór,któremuwłaściwyjest,przynajmniejlokalnie,pewienwe-
wnętrznyład.Czyładtenmaźródło?Czyjestjakaśracjatego,żejesttak,jakjest?
CzyracjątąjestBóg?ArgumentynarzecztakiegoBogasązawszeargumentami
znaturyświata,argumentamizukrytegoporządku,kosmologicznymi.Najpotężniejsze
ztychargumentów,idącodPlatonaiArystotelesa,Anzelmaiśw.Tomasza,rozwinęli
1
Unikam,oiletomożliwe,wyrażeńmającychkonotacjęczasowąbądźprzestrzenną:chwi-
la/moment/punktzero,chwila/moment/punktpoczątkowyitp.Pytamybowiemtakżeopoczątekczasu
iprzestrzeni.Porządekstwarzaniaaprioriniejestporządkiemczasowym,leczlogicznym.
2Por.L63,§39.
3Por.J.Perzanowski,TeofilozofiaLeibniza[w:]TM,s.245.
4J.Perzanowski,TeofilozofiaLeibniza[w:]TM,s.244–245.
