Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Wrozprawieomawiamideęprotofizyki,metafizycznejkosmogonii.Sądwiekoncepcje
protofizyki:metafizyczna–JerzegoPerzanowskiego,orazfizykalna–szkołyzErlan-
genPaulaLorenzena.Taostatniastanowiprogramustanowieniametageometrycznych
podstawfizyki,opartychnageometriikonstruktywistycznej.Niewyrażaonajednak
interesującegonaskontekstumetafizycznego.
Punktemwyjściametafizycznejideiprotofizykimiędzyinnymibyłypropozycje
KazimierzaAjdukiewicza
1iWładysławaStróżewskiego2,bytermin„metafizyka”
rozumiećdosłownie:jakoto,cojestmeta-fizyczne–czyli„ponad”i„po”fizyce.Klu-
czemdoontologiifizykijestjednakpytanieoto,cojest„pod”i„przed”tym,cofi-
zyczne;cojest(jeślijest)tym,przezcowszystkosięstałoisiędzieje.Pytaniamiproto-
-fizycznymisąwięcpytania„oracjęcałejtejszczegółowości”oraz„dlaczegojest
raczejcośniżnic,jeślinicjestprostsze”(Leibniz),opochodzeniesiłirzeczy,oźródło
prawdwiecznych(wtymprawdlogikiimatematyki),oźródłoinaturęprawprzyrody
ipytaniapodobne,międzyinnymionaturęiźródłoczasuiprzestrzeni.Wagaichpły-
nieprzedewszystkimzzałożeniaścisłegozwiązkumiędzytym,coprotofizyczne,
atym,cofizyczne.Protofizykajestwięcmetafizycznymfundamentemfizyki.
Koncepcjęprotofizykiprezentuję,opierającsięnatrzechsystemachmetafizycz-
nych:mechanicyzmieKartezjusza,metafizyceprzyrodyNewtonaorazmonadologii
Leibniza.Czyniętowperspektywiemeta-fizycznej,czyliontologicznychpodstaw
fizyki,protofizycznejiteofilozoficznej
3.Rozważanesystemysąwersjamiatomizmu
metafizycznego.WprzypadkuLeibnizajesttowersjaocharakterzeenergetyczno-
-informatycznymorazdynamicznym,wprzypadkuKartezjuszaiNewtona–mechani-
cystycznym.Owigenialnimyślicielepróbowaliopisaćfundamentalnyporządekzja-
wiskprzyrody.Nieuciekaliteżodpytańozasadytegoporządkuijegoźródło,mówiąc
krótko:myśleliteofilozoficznieiprotofizycznie.Dlategoichideeprzedstawiamwtej
właśnieperspektywie.
Kartezjuszodkryłanalitycznośćgeometriiiwskazałnarozciągłośćjakocechęcha-
rakterystycznąbytównaturalnych,przyrodniczych.Rozciągłośćzaśtoprzestrzenność.
Stądwagageometrii(dziśtopologii)–podstawowejdlabadańnadprzyrodądyscypliny
matematycznej.PóźniejNewtoniLeibnizodkrywająrachunekróżniczkowo-całkowy,
1Zob.K.Ajdukiewicz,Zagadnieniaikierunkifilozofii,s.111.
2Zob.W.Stróżewski,Ontologia,Wyd.AureusiZnak,Kraków2004,s.21–22.
3Pisząctak,wykorzystujętrzygłębokoleibniziańskieideemyślicielipolskich:ideęPerzanowskiego,
żefilozofiaBoga–teofilozofia–tonietylkowynikfilozoficznejrefleksjinadnaturądomniemanego
Stwórcy,aleteżiowocmiłościBożejmądrości;orazwspomnianąideęAjdukiewiczaiStróżewskiego,że
metafizykatometa-fizyka,czyliwynikontologicznejrefleksjinadprzyrodą(physis),nadjejnaturąizasa-
dami.
