Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
A.G.Baumgarten,Metafizyka
Dzieławydanepośmierci:
Ethicaphilosophica,editiotertia,Halle1763.Tekstmożnaznaleźćw:Kant)s
gesamelteSchriften,a.a.O.,Bd.XXVII,2.1,s.871-1028.
Iusnaturae,Halle1763.
Philosophiageneralis,Halle1770.
Alex.Gottl.BaumgarteniiPraelectionestheologiaedogmaticae,wyd.S.Sem-
mlerw1773.
GedankenüberdieRedenJesunachdemInhaltderevangelischenGeschich-
ten,wyd.F.G.ScheltziA.B.Thielewlatach1796-1797.
KILKAUWAGOMETAFIZYCE
Jakjużwspomniałemwcześniej,MetafizykępisałBaumgartenprzezkilka
lat.OstateczniedziełotoopublikowałwHallewroku1739.Przyogól-
nejocenieMetafizykiniebezznaczeniapozostajefakt,żestałasięona
poczytnymdziełem,wręczpodstawowymakademickimpodręcznikiem
czytanymnaniemieckichuniwersytetach.Książkadoczekałasięsiedmiu
wydań,przyczymczteryjeszczezażyciaautora:wydaniepierwsze
w1739,następnewlatach1743,1750i1757.Trzywydaniamiałymiejsce
jużpośmierciBaumgartena:wroku1763,1768iostatniesiódmew1779
roku.Nieulegawątpliwości,żeintelektualnymźródłemdlaMetafizyki
byłykoncepcjefilozoficzneLeibnizaiWolffa.Początkowowśródbada-
czydominowaławyrażonazresztąprzezapologetęBaumgartena,jego
uczniainastępcęnakatedrzewHalle,F.G.Meiera,którywswejkrót-
kiejbiografiiwydanejwkrótcepojegośmierciprzedstawiałautoraprzede
wszystkimjakowielkiegopropagatoraracjonalizmuWolffa,częstopod-
kreślając,żeBaumgartenpilnieWolffastudiował.WpływWolffawtek-
ścieMetafizykijestoczywiściewyraźniewidoczny,czegodobrymprzy-
kłademmożebyćchociażbysamukładdziełapodzielonegonaczęści
poświęconekosmologii,psychologiiiteologii.Niemniejdajesiętakże
zauważyćwpływyfilozofiiLeibniza(odczegozresztąniejestwolna
równieżmyślWolffa,comógłwpewiennaturalnysposóbBaumgarten,
studiującWolffa,przejąć).Wtymprzypadkudobrymiprzykładamimogą
byćprzyjęcieprzezBaumgartenanaukiomonadach-monadologii,oraz
centralneznaczeniekoncepcjiharmoniiwprzódyustanowionej,prowa-
dzącejdoprzyjęciazaLeibnizemprzeświadczenia,żestworzonyświatjest
światemnajlepszymzmożliwych19.KoncepcjęteodyceimógłBaumgar-
19SpośródwieludziełporuszającychzagadnieniewpływówLeibnizaiWolffana
metafizycznąkoncepcjęBaumgartenawartowymienićprzedewszystkimpraceM.Ca-
