Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowaodtłumacza
XXXI
sięjedynieformalnymwarunkiemlegalnego
używanianaszejwolnościzewnętrznej(gdzie
wystarczyuzgodnienienaszej„maksymy”zprzepisamipra-
wnymipaństwa,któregojestsięobywatelem).Natomiast
teorięcnotyinteresujezarównoformalnywarunek
użyciawolnościwewnętrznej,jaki–conader
istotne–takżeprzedmiotowatreść,tzn.cel,jaki
stawialudzkiejwolirozum.Jakorozumny,celtenposiada
obiektywnąkonieczność,zdolnąprzeciwstawićsię
rzekomej„konieczności”rozmaitychdoraźnychcelównaszej
samowoli,częstoobowiązkowiuchybiają.OtwierającaTeorię
cnotyrozwaganatematpojęciacelujestpierwsząwdziejach
filozofiianalitykącelowościmoralnegożycia,przezcopytanie,
„dlaczegowogólemamybyćmoralni?”(które
współcześnie–niewiedziećczemu–ponowniepostawił
WilliamFrankena)uzyskałotutajpierwsząniepodważalną
odpowiedź.Otóżbycieosobąmoralnąjestcelemsamym
przezsięistanowiobowiązekczłowiekawobecwłasnego
człowieczeństwa.Możeontenobowiązeknałożyćnasiebie
wyłączniesamodzielnie,decydującsiępodążaćdrogącnoty.
Wobectegonajwyższyceletyczny,jakiKantowskanauka
ocnociejedynierozważa(alegoprzecieżnieustanawia,
wystrzegającsiętonukatechetycznego),„samprzezsięjest
obowiązkiem”.Oczymwięcostateczniemówiobowiązek,
aściślej:imperatywwypływającyzcnoty,bę-
dącyzarazemcelem?
Otóżniemówionożadnymprzedmiocierzeczywistym,
któryskłonnijesteśmyobraćsobiezaceljakoistotyem-
piryczne,lecztylkootakimprzedmiocie–adokładniej:
odwóch„przedmiotach”–„któreczłowiekswymcelem
czynićpowinien”.Świadomieoperującwtymmiejscu
pojęciem„jednegocelu”,rozpadającegosięraptemna
„dwacele”,któreokreślaKantmianemwłasnejdos-
konałościmoralnejorazcudzejszszęśliwości,
chciałabymodwołaćsięwtymmiejscudoFichtego,który
