Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowaodtłumacza
XXXIII
wjakisposóbowazgodnośćmożliwajestwkażdejwłaściwie
dziedzinieludzkiegożycia,takżetego,któredzielimyzinnymi.
DlategoteżFichte,zupełnieinaczejaniżeliKant,nadarównież
swojejzasadzieinterpersonalnościwymiaretyczny(sittlich)
inigdyniepowie,żewolnośćjednostekwiążesięnieodłącznie
zichwzajemnymprzymusemwobecsiebie,lecztylko,że
„wolnośćwzywainnąwolnośćgwoliwolności”.Krótko
mówiąc:celostateczny,doktóregodąży„czysteJa”(jeśli
potraktujemyjejakoradykalnywariantKantowskiegohomo
noumenon)topojednaniez„Jaempirycznym”(homophaeno-
menon),wzywanymkutemupojednaniuprzezkategoryczny
imperatyw,przezco„Jaempiryczne”poddajeswąwolę(która
zawszejestrzeczywistą„wolączegoś”)pryncypiomrozumu.
Żadnaztych„Jaźni”niemożedążyćdotakiejszczęśliwości,
jakąnaróżneprzypadkowesposobywyobrażasobieczłowiek,
gdyżjejwartośćzuwaginaostatecznycelczłowieka(tj.
zgodnośćzesobąsamym)możebyćwątpliwa.Powszechnie
znanejestobjaśnienie,którymposługujesięwtymmiejscu
Kant:żeskoroczłowiekznaturyrzeczydążydoszczęścia,to
zbytkiembyłobypodnosićtędążnośćdorangimoralnego
obowiązkuwobecsamegosiebie.
Naczymwięcpolegaistotaetycznegoobowiązkucnoty,
który(odmiennieniżobowiązekprawa)stanowionyjest
wsposóbcałkowicieautonomiczny?Ipowtóre:oczymmówi
jegotreść?Otóż–jakwskazywaliśmyjużwcześniej–istota
takiegoobowiązkupoleganatym,żejegowypełnienie
wykluczawszelkieinnepobudki(motywy)pozasamymtylko
nakazemrozumupraktycznego;nieznaczyto,żeobowiązek
cnoty„unieważnia”obowiązekprawa(obarczonyniekiedy
heteronomią).Obowiązekcnotywypełniamyzczystegopo-
szanowania:Kantokreślagomianem„obowiązkubezpośred-
nioetycznego”.Zdarzasię(obyjaknajczęściej),żeczłowiek
kierujesięszacunkiemdlaprawatakżewprzypadkuustaw,
którewłaśnieztytułunabierającharakteru„obowiązków
pośrednioetycznych”.Jednakżewłaściwyobowiązekcnoty
