Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
O2(%)+CO2(%)=21%
Pozadwutlenkiemwęglapowietrzeglebowewzbogaconejestteżobec-
nościąpewnejilościmetanuiamoniaku.
Nadfioletowaczęśćpromieniowaniasłonecznego(promienieUVC)
powoduje,żewatmosferzenastępujefotoliza,wwynikuktórejditlen
ulegaprzemianiewtrójatomowyozon(O3).Powstajeonwwynikutzw.
potrójnychzderzeńwwarunkachdopływuenergiipromieniowaniakrót-
kofalowego(A<0,242um):
O2+UVA=O+O
O+O2+M=O3+M
Moznaczatuneutralnącząstkę(np.N2),któraprzyjmujenadmiarenergii
uczestniczącejwtychreakcjach.
Procestenzachodziponadtroposferą,nawysokości20-30km,gdzie
promieniowanieUVCjestdostatecznieintensywne,agęstośćpowietrza
-jeszczenietakmała,jakwwyższychwarstwachatmosfery.Stężenieozo-
nuosiągatamokoło10ppm.Jesttotzw.ozonosfera.
Wtroposferzestężeniaozonusąznaczniemniejszeiwahająsię
wgranicach20-60ppb.Ozontroposferycznypowstajewwynikudziała-
niapromieniowaniaUVAnadwutlenekazotu(zob.smogfotochemiczny).
Pewnaczęśćozonuprzyziemnegotworzysiętakżewwynikuutleniania
terpentynywlasachiglastych,wskutekpożarówleśnychorazpodczas
wyładowańburzowych(Tamulewicz1997).Ozonmawłaściwościtok-
syczne-jegokoncentracjaprzekraczająca80ppbdziałahamującona
wzrostroślin,astężenie1ppmuważasięzadawkęśmiertelnądlaludzi.
Zanieczyszczeniaatmosfery,zwłaszczawzrostzawartościtlenkówazotu
iwęglowodorów,atakżeubytkiozonustratosferycznego14,któryhamu-
jedopływpromieniowaniaUVdoniżejpołożonychwarstwatmosfery,
sprzyjająrosnącejkoncentracjiozonutroposferycznego-przyziemnego.
Wwieluuprzemysłowionychkrajachprzekraczaonaokresami120ppb,
zwłaszczawiosnąilatem.Ozontroposferyczny,obokzakwaszonychopa-
dówatmosferycznych,odpowiadazazłystansanitarnyizmniejszenie
produkcyjnościlasównawieluobszarachZiemi(O’Neill1997).
Dwutlenekwęgla(ditlenekwęgla,CO2)jestgazemuczestniczącym
wważnymprocesieobieguwęglawprzyrodzie.JednatonaCO2zawiera
0,2727tonywęgla.Oddawnawiadomo,żebiomasaautotrofówpowstaje
wwynikuasymilacjiatmosferycznegoCO2wprocesiefotosyntezy.Hek-
14Obserwowaneokresowespadkizawartościozonuwstratosferzemogąbyćrezul-
tatememisjiprzezczłowiekazwiązkówchlorofuorowęglowodorowych(freonów,halonów
iin.).UbytkitesąpopularniezwaneHdziuramiozonowymi”
.
Dwutlenek
węgla
21
