Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Muzeaiflashmoby
15
jeślijestdlapodmiotugwałtownymiinwazyjnymprzeżyciem,tojest
todoświadczenierozłożonewczasie.Itakteż,jakopewienproces,ma-
jącyswojenastępstwa,przedstawiajeliteratura.Doświadczenierozleg-
łegoinarastającegożydostwajestzatemnieoczywistym,leczstałym
idługotrwałymskładnikiemobuwspomnianychbiografiiartystycz-
nych.WedługEwyKurylukiMagdalenyTulli,sztukasłużybowiem
mówieniuokłopotachztożsamościąorazichosłanianiu.Jejprzewrot-
ność(jakobymożnabyłorobićdwieróżnerzeczywjednymidobrze
pojętyminteresie)wynikazosłaniająco-ironicznychmożliwościlite-
ratury,jakiemaonadziękiodpowiedniopomyślanymmetonimiom
imetaforom.
Metonimia,takjakjąrozumiemwtejksiążce,jestzłożonymśrod-
kiemsłużącymdolokowaniawnarracjitreścinieakceptowanychani
przezwyobraźnię,aniprzezświadomośćpisarza28.Wynikającyznie
zawszejasnychprzesłanekopórprowadzidosytuacji,wktórejtapsy-
chicznazawiłośćznajdujeswojeodbiciewliteraturzedziękinajróżniej-
szymśrodkom:odklasycznychperyfraz(wEstherStefanaChwina),
przezalegorie(Włoskieszpilki),poparaboliczneobrazy(wZagładzie
28MetonimieZagładysączęściąpracypostpamięci,która,njakoswoistapustka
znaczeniowa,pociągazasobąodroczonewczasienastępstwowpostacipojawieniasię
seriienigmatycznychiniedającychsięzinterpretowaćsymptomów.Jako»protetycz-
napamięć«(terminAlisonLandsberg),wykraczającapozamimesisinaswójsposób
samoświadomawłasnejalegorycznejsztuczności,postpamięćstajesiędziękitemu
polemszczególnegoutrwaleniatożsamościł”.B.Dąbrowski:Postpamięć,zależność,
trauma.W:Kulturapoprzejściach,osobyzprzeszłością.Polskidyskurspostzależno-
ściowy-kontekstyiperspektywybadawcze.Red.R.Nycz.Kraków2011,s.159-160.
TrudnobyłobyutożsamiaćmetonimieZagładyzmetaforycznymprzedstawieniem
obozukoncentracyjnego,ojakimpiszeArkadiuszMorawiecwpracyLiteraturawla-
grze.Lagerwliteraturze.Fakt-temat-metafora.Problempoleganatym,żeopisywa-
neprzezMorawcametaforymajązazadaniewskazaćnareminiscencjeinawiązania
doobrazówzlatwojnyiokupacji,aichcharakterjestprzedewszystkimestetyczny.
PrzykłademmożebyćtukomentarzbadaczadoLagerlandWojciechaPróchniewicza:
nTakotowprzęgającobózkoncentracyjnywsłużbęmoralizatorskiejalegorii,nie-
wyszukanejkrytykispołecznej(konsumpcjonizmuikulturymasowej)ifabularnej
(niezrealizowanejjednak)atrakcyjności,Próchniewiczponosiklęskę:tworzykicz”.
A.Morawiec:Literaturawlagrze.Lagerwliteraturze.Fakt-temat-metafora.Łódź
2009,s.310-311.
