Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Erozjasubstancjipaństwaiobywatelstwawspołeczeństwieponowoczesnym
25
sięciąglenowemiejscagenerującenoweprzestrzenie44.Zjawiskatenieoznaczają
zniknięciagranicwrozumieniuformalnoprawnychliniidemarkacyjnych,jednak
przestająoneodgrywaćistotnąrolęwwyznaczaniuspołecznychpraktyk.Teryto-
riumwspółczesnegopaństwaposiadapłynnągeometrię,którejwzórwyznaczony
jestmobilnościąjegoobywateliikontrolowanychprzeznichzasobów.Oznacza
topoważnewyzwaniadlanarzędzi,zapomocąktórychpaństwooddziałujena
procesyzachodzącewobrębiespołeczeństwa,tj.naefektywnośćicharakter
politykpublicznych.Uniwersalneidefiniowanewskalicałegoterytoriumpań-
stwapolitykipublicznejniewspółgrajązrozwijającąsięzasprawąglobalizacji
różnorodnościąspołeczno-ekonomicznąterytoriów.Powodujetowyłanianiesię
nnowychterytorialności”
,którychobszary,zakażdymrazeminne,odzwiercie-
dlająokreślonewymiaryspołecznejegzystencjiczłowieka,strategieekonomiczne,
praktykikulturoweczyzawodowemieszkańców.Wzdecydowanejwiększości
przypadkówtenoweobszarynieodpowiadająformalnympodziałomadmini-
stracyjnympaństwaorazrozwijanymnatychpoziomachpolitykompublicznym.
Motywujetopaństwodonzbliżeniasiędoterytoriów”
,cookreślasięmianem
nterytorializacjipolitykpublicznych”
,kiedyichrealizacjawymagapodejścialo-
kalnegowposzukiwaniunodpowiedniegodystansu”dlaefektywnegodziałania,
którezmieniapozycjępaństwaijegodotychczasowąpraktykęwładzy45.
Terytorialnośćpaństwaulegagłębokimprzemianomrzutującnadwapozo-
stałejegoskładniki,tj.jegosuwerennąwładzęiludność,awięctakżeinstytucję
obywatelstwa.Wielenatematprzekształceńzjawiskawładzypodwpływem
procesówglobalnychpowiedzianezostałojużwewcześniejszymrozdziale.
Wskazanowówczasnadyspersjęwładzywprzestrzenimiędzynarodowejmiędzy
wielepodmiotówtakżeniepaństwowych,cozmieniłojejnrelacjonalny”charak-
teropartynadominacjipaństwawzględeminnychpodmiotów,nawładzęjako
własnośćskomplikowanejsiecirelacjiwpływuiwspółzależności.Oznaczato
opuszczeniesystemuopartegonacentralnejwładzypaństwa,któreprzestajebyć
nieuniknionympośrednikiemwstosunkachmiędzynarodowych,czygłównym
źródłemregulacjiekonomicznychwobecwzrostuznaczeniapodmiotówprywat-
nych,takichjakkorporacjemiędzynarodoweczyorganizacjemiędzynarodowe.
Innymisłowy,państwoprzestajebyćwcentrumwszystkiego,czemutowarzyszy
wykształceniesięwielobiegunowejmiędzynarodowejrzeczywistości.Wsposób
wymownyodzwierciedlatotytułdziełaJamesaRosenauiErnestaCzempiela,
którybrzmiGovernancewithoutGovernment46,comożnaprzetłumaczyćjako
nrządnośćbezrządu”
.Wtymnowympluralistycznymsystemie,wktórympań-
44
D.Retaillé:Malaisedanslagéographie...,s.104—105.
45
M.C.Jaillet:Contreleterritoire,nlabonnedistance”.W:Territoires,territorialité,territo-
rialisation,Controversesetperspectives.Red.M.Vanier.Rennes:PUR,coll.“Espaceetterritoires”
,
2009,s.117—118.
46
J.Rosenau,E.O.Czempiel:GovernanceWithoutGovernment.OrderandChangeinWorld
Politics.Cambridge:CUP
,1992.
