Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
RozdziałI:Władza,państwonarodoweidemokracja...
Demokracjanarozdrożachglobalnegoświata
Modeldemokratycznegospołeczeństwa,jakirozwinąłsięwobrębiecywi-
lizacjizachodniejwXIXiXXwiekubyłściślezwiązanyzrozwijającymsię
nowoczesnymspołeczeństwemprzemysłowym.Chociażsystemprzedstawicielski
wbardzoluźnysposóbnawiązywałdokoncepcjidemokracjiantycznej,coro-
dziłopoważnewątpliwościcodowłaściwejjegokwalifikacji,ostatecznieuznano
jegodemokratyczność,aprzejściezdemokracjirządzącejdotejrządzonej59
zyskałoteoretyczneuzasadnianiaipełnąlegitymację.Wykazanobowiem,żemo-
deldemokracjiprzedstawicielskiejjestnajlepiejdostosowanydospołeczeństwa,
wktórympowszechneprawowyborczesprzężonezostałozobowiązkiemszkol-
nym,wymuszającymstopniowywzrostkompetencjiobywateli,dopoziomupo-
zwalającegoimnaoddaniegłosuiwybórprzedstawicieli.Fundamentemsystemu
demokracjiprzedstawicielskiejbyłosilne,najczęściejscentralizowanepaństwo
narodowe,owyraźniezaznaczonychgranicachterytorialnych,któregowładza
dysponowałamonopolistycznymiuprawnieniamipozwalającymijejnadetermi-
nowanienajważniejszychprocesówspołecznych,ekonomicznychipolitycznych
dokonującychsięnaobszarzepaństwa.Systemdemokracjiprzedstawicielskiej
stanowiłwzwiązkuzpowyższymrozwiązanieadekwatnedokonkretnychwarun-
kówhistorycznych,podobniejakbezpośredniademokracjaantycznafunkcjonu-
jącawniewielkichwspólnotach,wktórychprawodouczestnictwapolitycznego
mieliwyłącznieobywatele,którychograniczonaliczbaiwysokistatusmaterialny,
pozwalałyimnapełnepoświęceniesprawompolis.
KoniecXXwiekuprzyniósłgłębokieprzemiany,którewstrząsnęłypod-
stawamisystemudemokracjiprzedstawicielskiej.Przemianytezostałydosyć
dokładnienakreślonewdwóchpoprzednichrozdziałach,azwiązanesąprzede
wszystkimzpostępemglobalizacji,wykształcaniemsięświatowegosystemu
kapitalistycznegoorazzmianąpozycjipaństwanarodowego.Globalizacjajest
procesemopodłożuekonomicznym.nJegordzeniemjestnieubłaganaekspansja
kapitalizmu,podbijanieprzezeńipodporządkowywanieinnychsposobówpro-
dukcjiicyrkulacjiorazobejmowanieprzezkapitalistycznewartościglobalnej
hegemonii”60.Choćwydawałosię,żenpaństwonarodowestanowinieuchronną
podstawęorganizacjipolitycznejrodzajuludzkiego”
,globalizacjawyraźniepod-
ważatozałożenie.Globalizacjaosłabiapaństwonarodowebędącepodstawowym
gwarantemsystemudemokratycznego.Systemdemokracjiprzedstawicielskiej
realizowanyjestbowiemprzedewszystkimwramachorganizacyjnychisystemie
władzypaństwanarodowego.nNiezaskakujewięcfakt,żegdyodnosimypojęcie
59
G.Sartori:Teoriademokracji.Warszawa:WNPWN,1998,s.115.
60
C.Ake:Niebezpiecznezwiązki:demokracjaiglobalizacja.W:Przyszłośćdemokracji:wybór
tekstów.Red.P
.Śpiewak.Warszawa:FundacjaAletheia,2005,s.328.
