Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ułatwiawładzomtotalitarnegopaństwautrzymywanie
gowstaniepermanentnego„stanuwyjątkowego”,
coznakomicieułatwiazachowywanietajnościoperacji
wojskowychiłamaniewszelkichludzkichpraw.Dlatego
większośćPolakówwlatachczterdziestych–czy
tozrozpaczą,czyznadzieją–wybierałaraczej
uczestnictwowżyciuoficjalnym.Zwszelkimitego
konsekwencjamiwpostacidalszej,innejniżwczasie
wojny,demoralizacjiirozplenieniazła.Symbolemtego
typunowej,nazwijmyją:„cywilnej”demoralizacjimoże
byćliterackaifilmowapostaćJanaPiszczyka.Wkraju
rządzonymczywręczjedyniezamieszkanymprzez
Piszczykówdoprzeżyciawjakiejtakiejkondycjimoralnej
potrzebnajestjednaktylko–znówcywilna–odwaga,
azatakąodwagęniekonieczniepłacisiękrwią.Dlatego
decyzje,jakichwymagałosięodludzinacodzień,traciły
najczęściejznamionaheroizmu,niewymagałyzakażdym
razemrzucenianaszalęwłasnegożyciaibyturodziny,
mogływięcbyćpodejmowaneprzezzwykłychludzi.
Sytuacjewyboruodtejchwilitracąnajczęściejswój
monumentalnyiheroicznycharakter,aPolskarealna
stajesięterenem,naktórymdokonujesięwyborów
wmałejskali–tyleżenieustannych.Przykłademtakiej
sytuacjiwymagającejrozsądnegowyborumożebyć
sprawaucieczkizagranicęJanaEmilaSkiwskiego
iFerdynandaGoetla,wzwiązkuzktórąwkrakowskiej
prokuraturzeprzesłuchiwanowlatachczterdziestych
kilkudziesięciuznanychpisarzy.Ichzeznaniazachowały
sięiwypełniłypokaźnytomwydanykilkalattemuprzez
krakowskioddziałIPN.Zadawanoimpytanie,cosądzą
