Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MiastoEuropyŚrodkowejijegotożsamość
ponad40osiedlachwczesnomiejskich,todwieścielatpóźniejnatychsamych
terytoriachistniałojużblisko400miast4.
Proceslokacjimiastśredniowiecznychstanowiłnietylkoramędlaich
rozwojuprzestrzennego,aleifundamentorganizacjiprawnejigospodarczej.
Prawoniemieckiestałosięwzorcemustrojowym.Naobszarzecałejówczesnej
EuropyŚrodkowejszczególnąrolęwtworzeniunowegomodeluurbanizacji
odegrałakulturajęzykaniemieckiego.Jużwlatach1176-1178czeskiksią-
żęSobiesławIIobdarzyłNiemcówwPradzeprzywilejem,któryuznajesię
zapierwszewEuropieŚrodkowejnadaniemiejskiejautonomiiprawnej(lex
iustitiaTeutonicorum)5.Napływniemieckichkolonistówwprowadziłczynnik
wieloetniczności.Bylioniorganizatoramigminymiejskiej.Niemieccykoloni-
ści-średniowiecznideweloperzy-przenosilistandaryzowanymodelorga-
nizacyjno-prawnynawschód,ażpogórySiedmiogrodustanowiącekraniec
ówczesnejEuropyłacińskiej.
Niemieckieprawopisane(iusscriptum)tworzyłozupełnienowąkulturę
prawnąopartąnawspólnymfundamencie.Podkreślićteżtrzebaszerokość
zasięguówczesnegoiusmunicipale,któreobejmowało:prawocywilne,prawo
karne,prawoadministracyjne,prawoprocesowe.Jegofundamentembyła
podmiotowośćprawnaobywateli(cives)natereniemiastazawierającasię
wformule:Stadtluftmachtfrei-miejskiepowietrzeczyniwolnym.Równocze-
śnieprawoniemieckietworzyłoramędlarozwojugospodarkitowarowo-pie-
niężnej.Dotyczyłotozarównoekonomiimiejskiej,obrotunieruchomościami,
jakiwprowadzanianowychtechnologii.Przenosiłowięctakżenaterytoria
EuropyŚrodkowejprawokupieckie(iusmercatorum)regulującezasadywy-
mianyhandlowej.
Szczególnąpopularnośćzdobywałmodellokacjiwzorowanynaustroju
cesarskiegoMagdeburga.Zostałonskodyfikowanyiupowszechnionywpo-
stacitzw.ZwierciadłaSaskiego(Sachsenspiegel),którewistociebyłolicencją
nanową„technologię”urbanizacji-swoistymknow-how.Dodzisiajmodel
tenkojarzymyzterminami,któregłębokozakorzeniłysięrównieżwjęzyku
polskim:rynek,ratusz,burmistrz,waga,kram.Dokumentlokacyjnyodwo-
ływałsięzjednejstronydozwartegozespołunormiwartości,zdrugiejzaś
byłkontraktempomiędzywłaścicielemazasadźcami,definiującymm.in.
4S.Trawkowski,Wsprawierolikolonizacjiniemieckiej,w:Opusculamedievistica.Studia
nadhistoriąspołecznąPolskiwczesnopiastowskiej,Warszawa2005,s.318.
5R.Eysymont,Kodgenetycznymiasta.ŚredniowiecznemiastalokacyjneDolnegoŚląska
natleurbanistykieuropejskiej,Wrocław2009,s.43.
13
