Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
lenistycznej,rzymskiej,średniowiecznej,renesansowej,nowożytnej,epokiuprzemy-
słowieniaiwspółczesnejmyśliurbanistycznej.
Doświadczeniakolejnychepokwcorazpełniejszyiwielodyscyplinarnysposóbpod-
chodziłydozagadnieniamiasta,jakoidealnegomiejscadożyciaczłowieka.Zczasem
powiązaniezagadnieńprzestrzennychispołecznychstałosięnormą.Cezurączasową
dlatakiegoujęciarzeczystałosięwydaniewroku1516traktatuTomaszaMorusa
PrawdziwiezłotaksiążeczkaonajlepszymurządzeniuRzeczypospolitejionowejwyspie
Utopii,wprowadzającegoneoplatońskiewizjesocjalizmuikomunizmuutopijnego
osadzonegow„idealnej”strukturzemiejskiej.Zainspirowanieteoretykówurbanistyki
powiązaniemzagadnieńprzestrzennychzespołecznymidoprowadziłodostwierdzeń
okoniecznościzwiększeniawpływunakształtowanienietylkoformyprzestrzennej,
alerównieżsamegospołeczeństwamiejskiego.
Efektemtejinspiracjistałosiędążeniedozwiększeniakontrolispołecznej,od-
dzielenianowychstrukturmiejskichodstrukturzdegenerowanychistarych,wcelu
zachowaniaichintegralności,wprowadzeniakontroliżyciaspołecznego,przyrostu
liczbymieszkańcówitd.Działaniatakienazywanesątworzeniemmechanizmów„in-
żynieriispołecznej”,którejzadaniembyłobywytworzenie„idealnychwarunków”,
niezakłócanychsiłamizewnętrznymiiutrzymywanie„idealnegostatusumiast”.Dzi-
siajmamyjużtęwiedzę,którapozwalanamstwierdzić,żeeliminacjauciążliwości
bezlikwidacjiichimmanentnychprzyczynniewątpliwieprzesuwajewinneobszary.
Wmiejsceuciążliwościusuniętychpowstająnoweproblemy,niebranedotądpod
uwagęlubświadomiepomijane.
Podjęciewspółczesnychrozważańnatemat„miastaidealnego”jakopewnegoteo-
retycznegowzorca,którymógłbyodrodzićzanikającedziśpozytywnecechymiejskości,
wydajesięwobecnymczasieprzyspieszonegorozwojuidrastycznychprzemiannie-
zwykleważne.Niemanatomiastjasnychrozwiązań,prostychgeometrycznychodpo-
wiedzinazłożoneproblemyspołeczne,socjotechniczne,jakbezrobocie,wykluczenie
społeczne,segregacjarasowa,niepełnosprawność,aletakżeproblemyekonomiczne,
jakspekulacjagruntami,własnośćterenów,siłanabywczaspołeczeństwa.Sąnatomiast
określoneizdefiniowaneproblemyzwiązanezrozwojemmiast–ichniezmiernymroz-
rostemterytorialnym,starzeniemsięsubstancjibudowlanejiinfrastrukturyilicznymi
nowymiuciążliwościami,wynikającymizrozwojudemograficznego,biedy,dominacji
samochoduwprzestrzenimiastitd.Teniedogodnościwspółczesnychmiastzmieniają
swąskalęiintensywnośćwzależnościodwarunkówgeopolitycznych4.
Wkrajacheuropejskichproblememwielumiaststałasięstagnacjagospodarcza
idemograficzna,charakteryzującasię„kurczeniemsię”miast5,wyburzeniami,trans-
formacjąprzestrzennąifunkcjonalną.Jednocześniezauważalnajestnadregulacja
formalno-prawnawynikającazrozwojudemokracjiifiskalizmu,cowpowiązaniu
zujemnymprzyrostemdemograficznymwwielukrajacheuropejskich,atakżeniechę-
ciądowprowadzaniainnowacyjnychrozwiązańeksperymentalnychwarchitekturze
Ontologiamiastaidealnego
29
