Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
JoannaJuliaKozioł
różnejwielkościmiast.Imwiększemiasto,tymszybciejludziechodzili12.Późniejsze
badaniasugerowałyjednak,żeszybszetempochodzeniajestwynikiemdominacji
wpopulacjidużychmiastmłodychmężczyzn[przymniejszejliczebnościosóbpowyżej
60.rokużycia],czylistrukturydemograficznej,aniemiejscazamieszkania13.Dlaczego
taksiędzieje?Dlaczegomieszkańcymiastpędząprzedsiebie,niezwracającuwagina
innych?Jednazhipotezwskazujenaprocesywychowawcze.Dzieciwmałychmiejsco-
wościachuczonesąufnościiprzyjaznegonastawienia,podczasgdyżyjącewniebez-
piecznychmetropoliachmająwpajanąnieufnośćizajmowaniesiętylkoswoimispra-
wami.Gdybytowyjaśnieniebyłoprawdziwe,toudzieleniepomocylubjejbraknie
zależałybyodmiejscawypadku,leczodmiejsca,gdzieuczestnicyzdarzeniaurodzilisię
ispędzilidzieciństwo.Alternatywnahipotezazwanajesthipoteząprzeładowaniaurba-
nistycznego[przeciążeniastymulacyjnego].SformułowałjąMiligram14,twierdząc,że
ludzieżyjącywmieściedoświadczająnadmiarustymulacjitakichjakhałas,zatłoczenie,
lękprzedbyciemofiarąprzestępstwa,większetempożycia.Radząsobieztymstanem
poprzezzamknięciewsobieiograniczenieliczbydocierającychbodźców.Naturalnym
następstwemprzeciążeniajestadaptacja,którapozwalaustalaćpriorytety,dokonywać
wyboru,którebodźceignorować.Większośćczasunaszegożyciaspędzanegowmieście
poświęcamywięcnaprzystosowaniesiędoprzeciążeniabodźcowego.Odbywasiętona
różnesposoby,m.in.przez:
–selektywnywybórbodźców,którympoświęcasięuwagę[np.ignorowaniebezdom-
negonachodniku];
–poświęcaniemniejszejilościczasunaanalizękażdegobodźca;
–uczestnictwojedyniewsłabychipłytkichinterakcjachzinnymi;
–ochronaprywatnościwłasnejiinnych–norma„nieangażowaniasię”;
–obojętnapostawawobeczachowańdziwacznych,nietypowych;
–tworzenieinstytucji,któreograniczająliczbębodźców[np.telefonicznezlecenieza-
łatwieniasprawy].
Wszystkieteadaptacyjneaktywnościsprawiają,żeczłowiekmniejangażujesię
wsprawyinnychludzi,awręczlekceważyichistnienie,jeśliniesąprzezniegopostrze-
ganijakoważni.
Deindywiduacjaianonimowość
Comożeskłonićdozachowań,októreichsprawcanigdybysięniepodejrzewał?Miasto
swoimzagęszczeniemludnościgwarantujeanonimowość.Zimbardowramachekspe-
rymentupozostawiłkabrioletnaBronksiewNowymJorkuiwniewielkimPaloAlto.
WNowymJorkusamochódzostałuszkodzonyjużwciągu10minut,wciągunastępnych
26godzinrozkradzionowszystkieprzedstawiającejakąśwartośćczęści,aprzezkolej-
nych9godzinzostałcałkowiciezdemolowany.Wczasiekrótszymniż3dniodnotowano
12M.Bornstein,H.Bornstein,ThePaceofLife,„Nature”259/1976,s.557–559.
13P.Wirtz,G.Ries,ThePaceofLife.Reanalyzed:WhydoesWalkingSpeedofPedestriansCorrelatewith
CitySize,„Behavior”123/1992,s.77–83.
14S.Miligram,TheExperienceofLivinginCities,„Science”167/1970,s.1461–1468.Cyt.za:E.Aron-
son,T.Wilson,R.Akert,dz.cyt.,s.3.
