Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
PiotrWinskowski
Istnieniecharakterystycznychsformułowańwdziedzinieprawa–prawa,któremu
podlegająwszyscyobywatele,mimożewznakomitejwiększościgonieznają–dajerację
bytuzawodowiadwokata.Jednocześnieistniejeautorytetprawai„państwaprawa”wy-
dająsięzainteresowanejegobudowaniemiutrzymaniem.Stądwynikapotrzeba,bysy-
tuacjeprawnewyjaśniaćikwestiejęzykiemprawniczymsformułowanepopularyzować.
Dyskurspopularnyoarchitekturzeiprzestrzenimiastamasiępodtymwzględem
dużogorzej,mimożeztakączyinnąarchitekturąwszyscyludziemajądoczynienia,
aproblemymiastdotycząwiększościmieszkańcównaszegoglobu.Niemówisięo„au-
toryteciearchitektury”,niejestteżprzyjęte[wPolsce]uznaniezawoduarchitektaza
zawódzaufaniapublicznego.Stądijęzykdyskursu,icharakterproblemów,jakiepodej-
mujepowszechniedostępnakrytykaarchitektury–próczpublikacjibranżowychina-
ukowych,ograniczonesąprzezbezkrytyczneiintuicyjneposługiwaniesięjęzykiem
potocznym.Trudnownimosformułowanieproblemówwsposóbadekwatnydoichzło-
żoności,niemówiącjużokompetencjachuczestnikówtakiejwymianymyśli.Teograni-
czeniazaczynająsięodbrakuumiejętnościpodjęciatematu–właściwietoniewiadomo,
oczymmówić.Wzastępstwiepodajesiędaneilościowe,techniczne,planowanedaty
ukończeniainwestycji,wysokościkosztówiilościmetrówsześciennychbetonu,użyte
wczasiebudowy.
Itakgazetowykonkurs„Archiszopa”,polegającynawytypowaniunajbrzydszegobu-
dynku,którypowstajewKrakowiekażdegoroku,opierasięna–oczywistymtylkona
pierwszyrzutoka–kryteriumładne/nieładne.Jakooczywisteprzedstawiasięteżpublicz-
nieinstrukcjerządowe,byzazasadniczekryteriumprzywydawaniuśrodkówpublicznych
naceleinwestycji,któremająsłużyćpowstaniubudynku,uznawaćkryteriumfinansowe.
Małoktodostrzega,żetedwaujęciabywajączęstoniedopogodzenia.
Zkoleizapowiedźministrakulturyoplanowanymwprowadzeniuzapisuprawnego,by
niewielkiprocentpaństwowychfunduszównainwestycjebudowlaneprzeznaczać„nasztu-
kę”,doczekałsiędziennikarskiejwnikliwości,którejefektembyłoprzywołanieprzykładu
TrzeciejRzeszy,gdzietakiprzepisistniał.Wtamtymczasiesłużyłonwłączaniuinwestycji
budowlanychwpropagandęzasprawątematykirzeźbczymalowidełwmontowywanych
wbudynki.Wspomnianazapowiedźministrawymagaławięctłumaczenia,żeniechodzi
opropagandęzapomocądziełsztukizaangażowanychwtakączyinnąideologię,leczomi-
nimalnąchociażbywartośćartystyczną–ojakiśelementunikatowy,oustawowozagwaran-
towaneprzełamanietegominimumkosztów,którenaraziegenerujenijakiiwtórnyobraz
siedzibinstytucjirządowychisamorządowych3.Inneproceduryprzyznawaniazleceńlub
innekryteriakontroliwydatkówowocujązkoleinuworyszowskąwystawnościąarchitek-
turynowowznoszonychbudynkówZUS–równienijakąiwtórną.Rzeczwięcnietylko
wilościpieniędzy,alewkompetencjiwichwydawaniuiramachprawnych,którebędą
ułatwiałypowstawaniearchitektonicznychdziełsztuki4.
3RozmowazministremkulturyBogdanemZdrojewskim,PolskieRadio,ProgramII,2008.
4Żejesttomożliwe,świadczynp.poziomdyskusjitowarzyszącejukończeniuMuzeumSztukiWspółczesnej
KiasmawHelsinkach[1993–1998,proj.StevenHoll],por.:Kiasma–Nykytaiteenmuseo/MuseumofContem-
poraryArt,„Projektilehti/ProjectMagazine”pr.78,1998,passim.Sprawęrelacjonowałemw:P
.Winskowski,
Odprojektowaniautopiidorejestracjifaktówwteoriacharchitektury,[w:]Sztukawspółczesnaijejfilozoficzne
komentarze,G.Dziamski,T.Kostyrko,J.Zydorowicz[red.],Wyd.InstytutKulturoznawstwaUAM,Poznań2004,
s.137–167;P
.Winskowski,Kiasma.Przenikanienaturyikultury,„Architekt”3/2004,s.30–41.Ostaraniach
