Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MirosławaWronkowska-Dimitrowa
natomiastfragmentemz1KsięgiKronik(13,8)wtymżezabytku.Takjak
wpołowieXVwieku,jeszczewkońcuwiekuXVIwwersecieRdz21,9po-
jawiłasięformafleksyjnaodczasownikaigrać:AgdyujrzałaSarasynaAgary
Egipcjanki,igrającegozIzaakiem,synemswoim,rzekładoAbrahama:Wy-
rzućtęniewolnicęisynajej(BWuj).Wporównaniuzpóźniejszymkształtem
leksykalnymtegowersetuzastanawiającejest,czyrzeczywiścieigrającyod-
dawałotamczynność<bawienia(sięzkimś)’,czymożeinne,nieuwzględnione
przezSłstpwhaśleIGRAĆznaczenie2-aletakie,które(jakoczwartewko-
lejności)przypisanezostałosłowuigranie,aktóredzisiajniesieczasownik
naigrywaćsię<odnosićsiędokogoś,czegośzlekceważeniem;szydzić,kpić,
naśmiewaćsię’(SJPII,248).JużwBibliiwydanejwpierwszejpołowiewieku
XVII(1632)jestwewskazanymmiejscuinnesłowo…ujrzałaSarasynaHa-
gary[…]przeszydzającego(BG),wBibliinatomiastzewspółczesnychnam
czasów(2.połowaXXw.)wyrażasiętotaknp.:…Saraujrzała,żesynHagar
[…]szydzizjejsynaIzaaka(Bbryt)albo…Sarawidząc,żesynEgipcjanki
Hagar[…]naśmiewasięzIzaaka(BT)3.
Znaczenie<tańczyć’oddaneprzezigrać-jakwyżejzostałojużpowie-
dziane-słowniknajdawniejszejpolszczyznyilustrujerównieżfragmentem
biblijnymzpołowyXVwieku(SłstpIII,12-13).Takteżutrzymałosię(przy-
najmniejwtekściebiblijnym)wXVIwiekuiwpierwszejpołowiewieku
XVII,copotwierdzawersetwBWuj:LeczDawidiwszystekludizraelskigrali
przedBogiemzewszystkiejmocywśródpieśniinacytrach,naharfach,bęb-
nach,cymbałachitrąbach(1Krn13,8);takiczasownikteżwBG.Oczywi-
stejest,żewewspółczesnychpostaciachBibliiwystępujewtymmiejscuforma
odtańczyć:DawidzaśicałyIzraeltańczylizcałejsiłyprzedBogiem…(BT,
Bbryt).Odnotowaćtuprzyokazjinależy,żeodXVIwiekustaropolskapostać
czasownikaigraćzmieniłasię-zaczęłafunkcjonowaćbeznagłosowegoi-.
ZmianataobjęłatakżepochodneodniegorzeczownikiIGRA<gra,zabawa’
>GRAorazIGRACZ<grającywkości’lub<kuglarz’>GRACZ-wtakiej
postaciodnotowanyzXVI-wiecznejBibliitakżezeznaczeniem<muzykant’
(SłetBańkI,470).Beznagłosowegoi-zostałpoświadczonywdrugiejpołowie
2Staropolskieigraćodpowiadałołacińskiemuludere,wktóregoznaczeniu<bawićsię,grać’wy-
różniasię:a)<tańczyć,żartować,igrać;b)<czynićcośdlażartu,dlazabawy;aleteżc)<drwić,
kpić,łudzić’(Słłac,297).
3WhaśleencyklopedycznymprezentującympostaćHagartakwłaśnieprzedstawionejestto
zdarzeniebiblijne:nsynHagar,służącejSary,Izmael[…]śmiałsięzIzaaka[…]Sarapopro-
siłaAbrahamaoodesłanieHagar”(EBibl,202)-więcHagarwrazzsynemmiałabyćodesłana
niedlatego,żeIzmaelbawiłsięzIzaakiem,ależegoobrażał/drwiłzniego.
26
