Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Gorbaczowaideaipraktykapieriestrojki
sięnowaelita.Wszystkotodziałosięwsposóbniezwykledynamiczny,nie-
jednorodny,bolesny.Dotychczasowekanonysystemupodlegałyrewizji,od-
kłamywanohistorię,zaczętopisaćimówićotym,jaknaprawdęjest,aniejak
powinnobyć.Wolność!Wolność!-skandowanonawiecach,swobodniemoż-
nabyłoczytaćautorówzakazanychwcześniejprzezreżim,oglądaćfilmy,mani-
festować.Społeczeństwopodziesiątkachsiermiężnychlat,ciągłychwyrzeczeń,
nieustannegowyściguiwalkizawierzyłoautorowipieriestrojki,żemożnażyć
inaczej.Tylkojakżyć?Czyci,którzyztakimentuzjazmemjąpopierali,mogli
przypuszczać,dokądichpoprowadziówczesnyprzywódca?
Obserwatorzyzachodnipoczątkowozezdumienieminiedowierzaniemsłu-
chalinowegoradzieckiegolidera.Byłinnyoddotychczasowychprzywódców
-prawnikzuniwersyteckimdyplomem,nastawionyoptymistycznie,otwar-
ty,nasalonachpokazywałsięzelegancką,równieżdobrzewykształconążoną
Raisą.Zaproponowanaprzezniegopolitykanowegomyśleniaprzyczyniłasię
doredukcjizbrojeń,zmniejszeniamilitaryzacjikontynentueuropejskiego.Po
razpierwszyprzywódcaZSRRprzekonywałEuropejczykówopotrzebieżycia
wewspólnymeuropejskimdomu.Wtedyjeszczeniktnieprzypuszczał,żejego
politykaprzyczynisiędozburzeniamuruwBerlinie,otworzydrogędodialogu
międzyWschodemiZachodem.
OGorbaczowie,aleiopieriestrojcenapisanosetkiksiążekiartykułów.Każ-
dy,ktopodejmujetentemat,stajeprzedzadaniemniezbędnejselekcjiźródeł.Na
wydarzeniaztamtychlatstarałamsiępatrzećjakopolitologihistoryk,przede
wszystkimprzezpryzmatpublikowanychdokumentów,monografii,artykułów
ipublicystyki.Naichłamachmożnaśledzićprogramy,dyskusje,spory,zaśfor-
mułowaneocenyukazująniezwykłyobrazzmianwostatnimetapieistnienia
ZSRR.Liczneksiążkiiwspomnieniaautoraprzebudowy,przemówieniaireflek-
sjetakpieczołowicieprzechowywanewdziałającejod1991r.FundacjiGorba-
czowaukazująobrazzamierzeńprzywódcy,jegozmagańwwalcepolitycznej
okształtreform,apóźniejoichutrzymanie.Jakkażdyreformatorodczuwał
brzemięodpowiedzialności,zwyklepozostawałsamotnywpodejmowanych
decyzjach.Polatachzatytułowałjednązeswychwypowiedzi:Nieznamszczęś-
liwychreformatorów.To,comusieliprzyznaćnawetjegoprzeciwnicypolitycz-
ni,tofakt,żewpodejmowanychdziałaniachGorbaczowstarałsięszukać
porozumienia,niebyłkonfrontacyjnympolitykiem,mediował,lawirował,
nawetwówczas,gdyniemiałjuższansnazwycięstwo.Trafnienapisałonim
12
