Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
graniceindoktrynacjiiprzestrzeńdodziałania,podejmowanego
częstoznarażeniemwłasnegożycia.Coistotne,krótkahistoria
narodowegosocjalizmuniepowinnabyćjedynymkluczemdo
niemieckiejautorefleksjihistorycznej,alenależyotworzyćsię
teżnawcześniejszeepoki.
Wtymmiejscuchciałabymzadaćdodatkowepytanieme-
todyczne:czyoczywisteponiekądprzeciwstawienieprzeszłości
iteraźniejszościjestwciążuzasadnione?Czyzainteresowanie
przeszłościąmusioznaczaćbrakzainteresowaniaprzyszłością?
Czyspoglądaniewsteczjestrównoznaczniezniemożnościąpa-
trzeniaprzedsiebie?TowłaśniezakładaKonradJarausch,który
wnastępującychsłowachformułujebilanssześćdziesięciupięciu
lateuropejskiejpamięci:
ImponującykatalogprawczłowiekazawartywpreambuledoTrak-
tatuKonstytucyjnegoUniiEuropejskiejzyskałnaznaczeniuraczej
zewzględunaogólnąświadomośćminionegozła,któregonale-
żyunikać,niżzuwaginawspólnewartości,któreintegrowałyby
wspólnotęwteraźniejszości.Tagodnapożałowaniaporażkaspra-
wia,żeoEuropiemyślisięwsposóbnegatywny.UniaEuropejska
stałasięrodzajempolisyubezpieczeniowej,zabezpieczającejprzed
popełnianiemkolejnychbłędów,niejestzaśpozytywnymcelem,
odwołującymsiędowspólnejwizjiprzyszłości7.
WrozróżnieniuJarauschamiędzynegatywnymilekcja-
mizprzeszłościzjednejstronyapozytywnymiwartościami
naprzyszłośćzdrugiejjestpewienhaczyk:niebierzeonpod
uwagę,żedokonującrozrachunkuzprzeszłością,Europaod-
wołujesiędopostępowychwartości,wynikającychzhistorii
przemocy.Ten,ktoutożsamiapamięćzkoncentrowaniemsię
naprzeszłości,niedostrzega,żepamięćmamocprzeobraża-
nia,wykorzystywanądziśwtzw.procesachtransformacyjnych,
prowadzącychdoprzemianypaństwautorytarnychwdemokra-
7K.H.Jarausch,NightmaresofDaydreams?APostscriptontheEuro-
peanisationofMemories,[w:]AEuropeanMemory?ContestedHistories
andPolitcsofRemembrance,red.M.Pakier,B.Stråth,Oxford-NewYork
2010,s.314.
14
